cái. Mặc dù một số loài lưỡng tính là tự thụ tinh nhưng đa số loài lưỡng tính
vẫn phải có sự giao phối giữa hai cá thể. Trong trường hợp này, mỗi cá thể
đều cho và nhận tinh trùng, ví dụ điển hình là giun đất. Mỗi cá thể đều có
khả năng giao phối và mỗi cuộc giao phối giữa hai cá thể lưỡng tính sẽ sinh
ra số lượng con gấp hai lần so với sự giao phối đực - cái đơn tính.
Đặc biệt có hình thức lưỡng tính sinh kế tiếp, trong đó có sự chuyển đổi
giới tính tùy theo đời sống của nó. Đối với một số loài, sự lưỡng tính kế tiếp
được thể hiện đầu tiên là con cái, còn ở loài khác là con đực. Ví dụ, đối với
nhiều loài cá sống trong hốc đá dưới nước, thì sự chuyển đổi giới tính của
chúng liên quan tới độ tuổi và kích thước. Ví dụ, loài cá da trơn đầu xanh ở
biển Caribê, lúc đầu là những con cái, về sau những con cái lớn nhất
(thường là những con già nhất) sẽ chuyển đổi thành con đực. Loài cá này
sống trong hang gồm một con đực và một vài con cái. Nếu con đực chết
hoặc bị bắt, thì con cái lớn nhất sẽ biến thành con đực và trong một tuần lễ,
cá thể đực biến đổi này sẽ sản sinh tinh trùng thay vì trứng. Trong loài này,
con đực bảo vệ hang chống lại những kẻ xâm nhập, và kích thước lớn ở con
đực có ưu thế sinh sản lớn hơn so với con cái bé nhỏ. Ngược lại, đối với
những loài lúc đầu là con đực và sau đó chuyển thành con cái là con đực có
kích thước lớn hơn. Trong trường hợp này, kích thước lớn gia tăng hiệu quả
sinh sản cho con cái hơn so với khi nó là con đực. Ví dụ, sự sản sinh số
lượng lớn các giao tử là rất quan trọng đối với những động vật sống tĩnh, ví
dụ như các loài sò, giải phóng nhiều tinh trùng ra môi trường nước. Những
con sò cái có kích thước lớn sản sinh nhiều trứng hơn so với con sò cái bé
hơn. Đối với các loài sò thì sự lưỡng tính sinh kế tiếp lúc đầu là con đực.
Các chu kỳ và phương thức sinh sản đa dạng trong giới động vật là kết
quả của sự tiến hóa thích nghi do chọn lọc tự nhiên.
8.3. SỰ PHÁT SINH GIAO TỬ CỦA ĐỘNG VẬT
Ở động vật có xương sống, đặc biệt là động vật có vú, các giao tử được
hình thành trong các cơ quan sinh dục, ở con đực là tinh hoàn (testis), ở con,
cái là buồng trứng (ovarium). Sự phát sinh giao tử đực gọi là sự sinh tinh
