Có rất nhiều nghề xuất hiện trong thời bao cấp nuôi sống không biết
bao nhiêu người. Sang thời đổi mới bỗng biến mất không dấu tích.
Nghề cưa bom
Ở xã hội cung cấp phân phối đến từng mặt hàng, đến từng con người,
không ai có quyền lựa chọn trong thụ hưởng cuộc sống vật chất. Mọi người
luôn xoay xở và tìm đủ mọi cách để làm sao tăng thêm thu nhập, cải thiện
đời sống theo khả năng và hoàn cảnh của mình. Không thể kể hết các nghề
sinh ra thời bao cấp. Muôn hình vạn trạng. Đó là các nghề ít vốn, dễ làm,
có hiệu quả. Làm nghề này một thời gian không có kết quả lại nhảy sang
nghề khác. Con người xoay như chong chóng. Tôi thử nhẩm đếm mà không
sao đếm hết.
Đầu tiên là những nghề “hậu chiến tranh”. Từ cái nghề đi kiếm vải bao
bột mì, vải bao cát lấy ở các cứ điểm quân sự của Mỹ để may quần đùi, tấm
đắp bán cho nhà nghèo các làng quê. Đến nghề lấy cắp các tấm nhôm lát
đường băng sân bay ở các căn cứ quân sự của Mỹ như Đà Nẵng, Chu Lai...
rồi đúc xoong nấu ăn các cỡ, chậu rửa mặt, mâm nhôm bán ra thị trường.
Tôi có đứa em vợ, quân quản ở Đà Nẵng, sau chiến tranh đã mua một
chồng xoong nhôm, mâm nhôm đưa ra Huế biếu anh chị để nấu ăn và nấu
cám lợn.
Nghề vô cùng nguy hiểm là rà sắt phế liệu. Một thời sắt phế liệu là
mặt hàng xuất khẩu “chủ lực” của các tỉnh miền Trung, sau mới đến lạc. Ở
trên Quốc lộ 1A, xuất hiện rất nhiều điểm thu mua phế liệu chiến tranh. Phế
liệu đã trở thành nguồn sống của hàng triệu người. Cả công ty Nhà nước và
người dân đều lao vào mua phế liệu, khai thác sắt phế liệu.
