SỰ MINH ĐỊNH CỦA ĐỊA LÝ - Trang 207

hơn từ một trung tâm điều hành: do đó khối đô thị lộn xộn đang mở
rộng này sau đó sẽ phân chia một cách không chính thức thành
những khu ngoại ô và đơn vị lân cận tự trị, với những người đứng
đầu thường được thúc đẩy bởi những tư tưởng và ý thức hệ nảy
sinh từ xa bên ngoài được tiếp nhận bằng công nghệ liên lạc điện
tử. Hồi giáo cực đoan được giải thích một phần bởi lịch sử đô thị
hóa trong suốt nửa thế kỷ vừa qua trên khắp Bắc Phi và Đại Trung
Đông. Cũng chính đô thị hóa là nhân tố giải thích cho những cuộc
biểu tình tiến bộ hơn vì nền dân chủ, những cuộc tuần hành đã dẫn
đến sự lật đổ một số chế độ Arab khác nhau trong năm 2011. Phần
lớn người Arab từ nay không còn là dân du mục hoặc những người
gác ốc đảo giữa sa mạc, mà là những thành viên của một đám đông
khổng lồ sống ở một thành phố đông đúc và tồi tàn. Dáng vẻ không
bản sắc của đời sống đô thị cũng góp phần giải thích sự gia tăng
của tình cảm tôn giáo. Trong các làng xưa, tôn giáo là một phần mở
rộng tự nhiên của các truyền thống hằng ngày và của gia đình mở
rộng [^Gia đình nhiều thế hệ cùng chung sống trong một nhà.];
nhưng việc di cư vào thành phố đã đưa người Hồi giáo vào tình
trạng khuyết danh của nơi những khu ổ chuột, và để giữ cho gia
đình được gắn bó, lớp trẻ khỏi bị rơi vào vòng tội phạm, thì tôn giáo
đã phải được tái lập trong một dạng thức cấp tiến, mang tính hệ tư
tưởng nhiều hơn. Bằng cách đó, các nhà nước suy yếu, hoặc ít ra là
phải nhường chỗ cho những dạng thức, đôi khi cực đoan, của chủ
nghĩa dân tộc và của tình cảm tôn giáo được đẩy cao nhờ đô thị
hóa. Nhờ thế mà những cộng đồng mới hình thành và vượt lên trên
địa lý truyền thống, đồng thời tạo ra những mẫu hình không gian của
riêng mình. Những thay đổi trọng đại trong lịch sử thường diễn ra
một cách khó hiểu, trong bóng tối.