Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, ngay cả mệnh lệnh đó cũng không được chuyển đạt đến
tư lệnh tập đoàn quân.
Trong những ngày nguy cấp của chiến dịch, bộ tư lệnh Phương diện
quân Crưm và đồng chí Mê-khơ-li-xơ đáng lẽ phải đích thân tiếp xúc với
các tư lệnh tập đoàn quân và địch thân tác động đến tiến trình của chiến
dịch thì lại lãng phí thời gian vào những cuộc họp kéo dài vô ích của hội
đồng quân sự”.
Nguyên nhân thứ ba của thất bại ở bán đảo Kéc-tsơ, Đại bản doanh cho
là do sự vô kỷ luật của Cô-dơ-lôp và Mê-khơ-li-xơ đã làm sai và không bảo
đảm chấp hành chỉ thị của Đại bản doanh, không đảm bảo kịp thời rút lui bộ
đội về phía bên kia Lũy Thổ Nhĩ Kỳ. Rút quân chậm hai ngày là vô cùng
nguy hại cho kết cục của chiến dịch. Đại bản doanh đã nghiêm khắc thi
hành kỷ luật những người phạm sai lầm, cách chức và giáng cấp họ. Đại
bản doanh đòi các tư lệnh và các hội đồng quân sự tất cả các phương diện
quân và các tập đoàn quân phải rút bài học về những sai lầm đó:
“Phải làm cho cán bộ chỉ huy ta thực sự nắm được bản chất của chiến
tranh hiện đại, hiểu được sự cần thiết phải bố trí bộ đội thành nhiều thê đội
theo chiều sâu và phải có lực lượng dự bị, Phải hiểu ý nghĩa của việc tổ
chức hiệp đồng tác chiến của tất cả các binh chủng và đặc biệt là hiệp đồng
tác chiến giữa bộ đội mặt đất và không quân.
Phải làm cho cán bộ chỉ huy ta kiên quyết chấm dứt phương pháp lãnh
đạo và điều khiển bộ đội một cách sai lầm theo kiểu quan liêu - giấy tờ,
không dừng lại ở việc ra lệnh, mà phải năng có mặt hơn ở các đơn vị bộ
đội, ở các tập đoàn quân, các sư đoàn và giúp đỡ cấp dưới trong việc thực
hiện những mệnh lệnh của bộ tư lệnh. Phải làm cho các cán bộ chỉ huy,
chính ủy và cán bộ chính trị trừ tiệt nọc các mầm mống vô kỷ luật trong
hàng ngũ cán bộ chỉ huy các cấp”
