địch, do đó bộ chỉ huy Liên Xô đã biết khá chính xác thời hạn địch bắt đầu
cuộc tiến công mà Hít-le đã hoãn tới ba lần.
Kể lại ở đây về kế hoạch trận Cuốc-xcơ, tôi muôn nhấn mạnh hai điểm.
Thứ nhất, kế hoạch này là phần trung tâm trong kế hoạch chiến lược chung
của Đại bản doanh về chiến cục hè - thu năm 1943; thứ hai, các cơ quan chỉ
đạo chiến lược tối cao - Đại bản doanh Bộ Tổng tư lệnh tối cao và Bộ Tổng
tham mưu - đã đóng vai trò quyết định trong việc xây dựng kế hoạch.
Thật khó mà mô tả hết được tất cả các biện pháp quan trọng mà Hội
đồng quốc phòng Nhà nước, Đại bản doanh, Bộ Tổng tham mưu và các cục
của Bộ dân ủy quốc phòng đã làm trong quá trình chuẩn bị cho trận chiến
đấu lớn trên vòng cung Cuốc-xcơ. Thật sự đó là một công tác khổng lồ của
nhà nước.
Công tác đó bao gồm, chẳng hạn, những biện pháp như tạo thành trận
địa phòng ngự nhiều tuyến trên hướng Cuốc-xcơ, có chiều sâu tổng cộng
250 - 300 ki-lô-mét; điều động vào khu vực phía Đông Cuốc-xcơ lực lượng
dự bị chiến lược hùng hậu của Đại bản doanh - Phương diện quân Thảo
nguyên; thực hiện việc tập trung to lớn nhất chưa từng có trong chiến tranh,
các phương tiện vật chất và bộ đội ở gần Cuốc-xcơ; tổ chức các chiến dịch
không quân riêng để phá hoại đường giao thông vận tải của địch và nắm
quyền làm chủ trên không; tăng cường hoạt động du kích nhằm mục đích
phá hoại ồ ạt trong vùng sau lưng địch và thu thập những tin tức tình báo
quan trọng nhất; tiến hành một hệ thống to lớn các biện pháp chính trị để
bảo đảm cho các hoạt động trước mắt của Hồng quân.
Vào giữa tháng Tư, thông qua Bộ Tổng tham mưu và bộ máy lãnh đạo
của Bộ dân ủy quốc phòng, Đại bản doanh đã kiểm tra tại chỗ công việc
chuẩn bị cho chiến cục mùa hè tại các phương diện quân trên hướng Cuốc-
xcơ. Cho tới thời gian đó, theo tin tức chúng ta nắm được, địch đã tập trung
tới 16 sư đoàn xe tăng, được trang bị rất đủ xe, để chống lại bộ đội của các
