Mát-xcơ-va kém địch rất nhiều về số lượng. Tại đây, các Phương diện quân
Tây, Phương diện quân Dự bị và Phương diện quân Bri-an-xcơ hồi bấy giờ
có gần 800 nghìn người, 6.808 đại bác và súng cối, 782 xe tăng và 545 máy
bay. Vì Đại bản doanh không có sẵn lực lượng dự bị chiến lược nên chúng
ta không thể đi những bước quyết liệt hơn và tiến hành những biện pháp
khẩn cấp để xây dựng ở sau lưng bộ đội Phương diện quân Tây những vành
đai và tuyến phòng ngự bổ sung.
Những biện pháp để đẩy lùi các cuộc công kích bằng máy bay của địch
cũng được thực hiện. Tôi muốn nhấn mạnh rằng những cố gắng của Hội
đồng quốc phòng Nhà nước không những nhằm thành lập một trận địa
phòng ngự sâu có nhiều thê đội và bảo vệ tốt vùng trời Mát-xcơ-va mà còn
nhằm gấp rút thành lập và huấn luyện những lực lượng dự bị chiến lược.
Đi đôi với việc tổ chức các tập đoàn quân cho Phương diện quân Dự bị,
còn thành lập những đơn vị bộ đội mới ở U-ran, ở Trung Á, ở Pô-vôn-giê và
ở phía Nam đất nước. Nói tóm lại, Đại bản doanh đã chú ý trước hết vào
việc tổ chức phòng ngự vững chắc trên hướng Tây. Ở đây, bộ chỉ huy Liên
Xô đã tập trung những lực lượng chính.
Từ ngày 30 tháng Chín đến 2 tháng Mười, bọn Hít-le đã đánh mạnh vào
các đơn vị bộ dội Liên Xô trấn giữ hướng Mát-xcơ-va. Cả ba phương diện
quân của ta bước vào một cuộc chiến đấu gian khổ, đẫm máu.
Trận Mát-xcơ-va vĩ đại đã bắt đầu. Địch đã chọc thủng được trận địa
phòng ngự của bộ đội Liên Xô và bao vây các tập đoàn quân 19, 20, 24 và
32 ở vùng Vi-a-dơ-ma. Các tập đoàn quân 22, 29 và 31 bị đẩy đến tuyến Ô-
xta-scốp - Xư-tsi-ốp-ca. Các đơn vị Liên Xô bị vây đã chống cự rất kịch
liệt. Sở dĩ chúng ta thất bại ở Vi-a-dơ-ma, một phần đáng kể không phải chỉ
là do địch có ưu thế về lực lượng và phương tiện, ta thiếu lực lượng dự bị
cần thiết, mà còn do Đại bản doanh và Bộ Tổng tham mưu nhận định sai
hướng công kích chính của địch và do đó bố trí phòng ngự không đúng.
