SỬ TRUNG QUỐC - Trang 262

nhà sư, tiểu thương..........Cuộc bạo động đó được nhân gian truyền khẩu
cho nhau nghe, sau một nhà văn đời Minh, Thi Nại Am chép lại trong bộ
kiệt tác Thuỷ Hử mà hồi nhỏ chúng ta say mê đọc.
Từ đó cuối đời Nam Tống, không biết có bao nhiêu cuộc nông dân nổi dậy,
vạch tội triều đình, bỏ đất, bỏ dân, chống lại quân Kim, nhỏ thì dăm ngàn,
lớn thì hàng vạn, có khi cả chục, cả trăm vạn người như đảng "Bát Tự
Quân" mà khẩu hiệu là tám chữ (bát tự) xăm trên mặt: "Xích tâm báo quốc,
thệ sát Kim tặc", đảng "Hồng cân quân" đội khăn đỏ, thường đánh du kích
quân Kim.
Những đảng nghĩa quân đó không tỉnh nào không có, y như nước ta hậu
bán thế kỷ trước. Giá triều đình Tống biết giúp đở họ một chút và khuyến
khích họ thì quân Kim chắc phải trả lại Biện Kinh mà rút về phương Bắc.
5. Phong trào học sinh dâng thỉnh nguyện.
Một điểm đáng ghi nữa, rất mới trong lịch sử Trung Hoa là đời Nam Tống
có phong trào học sinh đại diện cho dân dâng thỉnh nguyện lên vua. Người
đầu tiên có lẽ là Thái học sinh Trần Đông cầm đầu mấy vạn dân quê lại cửa
khuyết xin vua Khâm Tôn dùng lại Lý Cương như trên tôi đã chép. Rồi hò
hét, chửi rủa Bang Ngạn khi hắn vô triều. Triều đình sợ binh biến, miễn
cưỡng chấp nhận hết thỉnh nguyện của dân, vậy mà mấy chục tên nội thị
cũng bị dân chúng hành hung cho tới chết.
Từ đó học sinh ở nhiều nơi khác noi gương, cũng dâng thỉnh nguyện "thu
phục đất đã mất", tổ chức nhân dân võ trang", "khai phóng ngôn luận",
phong trào đó nổi lên là do đạo học sinh đời Tống phát triển, học sinh chịu
ảnh hưởng của họ Trình, họ Chu (coi tiếp sau)
Đời Hiến Tôn (1163) thái học sinh trường Quán gồm 72 người dâng thư đòi
chém bốn đại thần chủ hoà. Họ không có hậu thuẫn của dân chúng mà yêu
sách hăng quá, triều đình phản ứng mạnh, cấm làm việc dâng thư ở cửa
khuyết.
Đời Lí Tôn, khi Mông Cổ xâm lăng (1235) tất cả trường Thái học (như
Quốc Tử giám đời sau), Vũ học (dạy võ bị), Kinh học (dạy các kinh của lão
Nho, Lão.....) nối tiếp nhau bài khoá, dâng thư đòi đuổi bọn đại thần hại
dân hại nước, bị triều đình đàn áp. Lần đó là lần cuối, phải đợi tới cuối đời