SỬ TRUNG QUỐC - Trang 287

Dân tộc Mông Cổ gồm l khoảng 2 triệu rưỡi người, một số lớn ở lại tổ quốc
miền Hắc Long Giang, một số rải rác từ Đông qua Tây tại các Hàn Quốc (
1) riêng ở Trung Hoa có nhiều lắm là một triệu người (kể các người Khiết
Đan, Nữ Chân ... anh em với Mông Cổ), quân đội lúc đầu độ 250.000 người
Hốt Tất Liệt không thể diệt hết người Trung Hoa hoặc di dư họ hết đi nơi
khác được để biến Trung HoaTrung Hoa thành những đồng cỏ, thì tất nhiên
phải giữ nền văn minh nông nghiệp của Trung Hoa, và theo chế độ Trung
Hoa tức là theo đạo Khổng , theo tổ chức xã hội cùng văn hóa Trung Hoa.
Như vậy là bắt đầu Hoa hóa rồi.
- Về hành chánh, nhà Nguyên theo chế độ Đường , Tống, triều đình gồm có
ba cơ quan phân lập: Trung thư tỉnh coi về chính vụ. Khu mật vụ coi về
quân vụ, ngự sử đài lãnh nhiệm vụ giám sát.
Ở địa phương thì có một sự thay đổ . Các thời trước, địa phương chỉ có lộ,
phủ, châu, nhà Nguyên chia lại Trung Hoa thành 12 miền rất rộng, như
miền Hà Nam, Hồ Bắc, An Huy, Giang Tô ngày nay. Sự tổ chúc về hành
chánh của mỗi miền cũng hư cơ quan trung thư tỉnh ở trung ương, vì vậy
mỗi miền gọi là thập nhị hành trung thư tỉnh, 12 miền gọi là thập nhị hành
trung thư tỉnh, tuy trực thuộc trung ương, nhưng quyền lớn. Dưới hành
trung như tỉnh có lộ, phủ, châu , huyện ...như trước. Đó là nguồn gốc của
chế độ hành tỉnh đời sau, mà cũng là bước đầu của sự khuyếch trương trung
ương chính quyền tới toàn cõi đế quốc. Trung Cộng và Việt Nam ngày nay
đều theo chính sách đó.
- Về Binh chế, có thể chia làm hai bộ: Ở triều đình là quân túc vệ trực thuộc
nhà vua hoặc một đại thần do lệnh nhà vua.
Quân trấn thủ thuộc Khu mật vụ phân phối. Quân đội Hoa Bắc đưa xuống ở
Hoa Nam vì Mông Cổ không tin người miền Nam.
Kỷ luật rất nghiêm, từ trên xuống duưới, hễ bất tuân lệnh thì đều bị trừng
trị nặng. Khi gặp kẻ thù, họ tấn công liền, mỗi kỵ binh bắn ba bốn mũi tên,
nếu không phá được quân địch thì họ rút lui, nhử cho địch đuổi theo, tới
một chỗ đã đặt quân phục kích, họ quay trở lại, ba mặt đánh vào địch. Họ
có nhiều mưu, có một tổ chức chặt chẽ, khí giới rất tốt, đã biết dùng đại bác
nhỏ để công phá thành địch.