SỬ TRUNG QUỐC - Trang 337

trốn ra khỏi thành thì bị quân Thanh bắt, ông không chịu hàng Thanh, bị
chúng giết. Vào được thành rồi, quân Thanh chém giết luôn 10 ngày, trên
800.000 người. Phụ nữ tử tiết không biết bao nhiêu mà kể. Thảm kịch đó,
sử gọi là “ 1O ngày Dương Châu“.
Hai tuần sau, quân Thanh tới Dương tử Giang, vượt qua một cách yên ổn vì
chiến thuyền của Nam Kinh bỏ trốn xuống Phúc Kiến rồi. Tháng 6 năm
1645, họ tới Nam Kinh, Phúc Vương vội vàng trốn với vài kị binh . Bị quân
Thanh đuổi sát , ông nhảy xuống sông Dương Tử. Đó là theo Henrri
Maspéro trong cuốn Études Historiques ( PUF. 1967) các sách Hán đều nói
ông bị bắt, đưa về Bắc, giết.
Nhà minh tới đây chấm dứt. Sau còn vài thân vương rán kháng Thanh ở
Phúc Kiến, Quảng Châu, nhưng đều thất bại.
Vậy là tự chủ đưọc khoảng hai trăm rưỡi năm dân tộc Trung Hoa lại phải
chui đầu vào cái ách của rợ Mản Châu trên hai trăm rưỡi năm ( 1645 -
1911) lâu gần gấp ba lần dưới ách Mông Cổ.
Lần trước nhục ít mà không ức lắm, vì Mông Cổ mạnh hơn họ, cả chục dân
tộc cũng bị rợ đó cướp nước như họ và họ cũng đã tận lực kháng địch; lần
này rất nhục mà lại ức; rợ Mãn Châu yếu hơn họ, chỉ vì một tên Hán gian
mà vô được Bắc Kinh, rồi vì sự bất lực, sự chia rẻ của kè cầm quyền mà
Mãn chiếm được trọn giang san của họ.
Trong số các triều đại của người Trung Hoa, triều Minh đáng chê nhất.