SỬ TRUNG QUỐC - Trang 439

ý niệm gì về dân chủ, dân quyền, hắn bảo gì cũng làm.
Ở các tỉnh miền Bắc từ khi nhà Thanh suy, các tổng đốc , đô đốc , quen cai
trị theo ý riêng, xưa nhân danh Hoàng Đế thì nay cũng nhân danh Tổng
Thống, chỉ nghĩ tới lợi riêng chứ không biết lợi của nước. Còn ở miền Nam
thì nhiều tỉnh bất bình, nhưng chưa phản kháng, còn chờ xem.
Tóm lại, Trung Hoa Dân Quốc chính thức thành lập rồi, nhưng chỉ hạ bệ
được Phổ Nghi, còn ý nghĩa của Cách Mạng Tân Hợi thì hoàn toàn mất cả.
Được làm Tổng Thống chính thức trong ba năm, Viên chưa mãn nguyện,
muốn làm Hoàng Đế kia, Hắn tiến lần lần từng bước để g dò xem có phản
ứng không. Hắn khéo lợi dụng ước pháp, kéo dài nhiệm kỳ Tổng Thống từ
3 năm lên 10 năm; thắng êm, hắn kéo dài thêm thành chung thân Tổng
Thống, bãi chế độ tự trị của địa phương , giải tán hội nghị ở các tỉnh, như
vậy là biến chế độ Cộng Hòa thành chế độ chuyên chế.
Thấy việc lộng hành ấy không gây phản đối, chỉ trừ Lương Khải D Siêu,
rút ra khỏi nội các, viết báo chỉ trích, hắn vận động khôi phục để chế , phái
một bọn đàn em đi thu tiền lời, thỉnh cầu của đoàn thể các tỉnh trình lên
Tổng Thống xin triệu tập đại biểu quốc dân giải quyết vấn đề quốc thể ( 2).
Tháng 10 năm Dân Quốc thứ 4 ( 1915), đại biểu quốc dân các tỉnh đều bỏ
phiếu chủ trương quân chủ lập hiến và ủy Tham Chính viện thay mặt Quốc
Dân tôn Viên Thế Khải lên ngôi Hoàng Đế.
Tôn Văn lúc đó có lẽ vẫn còn ờ Nhật (?) thấy công cuộc Cácnh Mạng của
mình sụp đổ , Kỹ luật đảng lỏng lẻo, một số đồng chí bị Viên mua chuộc,
bàn cải tổ Quốc Dân Đảng, đổi tên là Trung Hoa Cách Mạng đảng, để củng
cố hàng ngũ, và mưu đồ lật đổ Viên, Đảng tiến bộ của Lương Khải Siêu
cũng liên kết với đảng của Tôn Văn để Vận động phản đế chế.
Lần này Viên đã tính sai. Sức phản động rất mạnh, Tứ Xuyên, Quảng
Đông, Quảng tây, Hồ Nam nổi lên choi-&ng đối. B Vân nam, Quí Châu,
Chiết Giang, Thiểm Tây cũng lần lượt tuyên bố độc lập, thành ra cục diện
Bắc nam chia rẻ. Thấy Vậy, ngay bộ hạ của Viên là Đoàn Kỳ Thụy và
Phùng Quốc Chương cũng theo phe Nam mà phản đối đế chế.
Đã chuẩn bị lể đăng quang để leo lên ngai vàng rồi, đã lựa cả niên hiệu là
Hồng Hiến nữa ( Hiến pháp lớn ). Viên vội vàng bỏ ý xưng đế chỉ giữ chức