Nguyễn Hiến Lê
Sử Trung Quốc
Chương 2-3
3. Cuộc Trường thành ( 10-1934 đến 10-1935 )
Cuộc này đã được một ký giả Mỹ, Edgar Suow, chép trong một cuốn rất
linh động đó là cuốn Red star over China ( Sao đỏ trên đất Trung Hoa) .
Không phải chỉ có một đạo quân, mà có tới 4 đạo quân tiến trước sau nhau
từ bốn nơi ( coi bản đồ dưới đây ).
Riêng đạo quân của Mao ở phía Nam Giang tây phải vượt mấy lần trùng vi,
chạy về phía Bắc Quý Châu ? ggạp đạo quân của họ Lung ? rồi định lên
thẳng Tứ Xuyên, nhưng bị chận đánh , phải xuống Vân Nam , vượt sông
Dương Tử rồi tiến lên phương Bắc , tháng 5 – 1935 , đánh một trận lớn để
qua sông Đại Độ nước cuộn cuộn, rất nguy hiểm . Họ thoát được nhưng bị
hại rất nhiều rồi theo ranh giới Tứ Xuyên và tây tạng, gặp đạo quân của
Chang Kuo Tao ở Mu Kung ( ?)
Đầu năm 1935 , khi mới tới Thuận Nghĩa , Mao đã bị Chang Kuo Tao chỉ
trích vì Mao muốn tiến lên Thiểm tây. Tháng 7 năm đó lại có một vụ chia
rẽ nữa. Chang ở lại Tứ Xuyên , Mao tiếp tục tiến lên Thiểm Tây.
Cuối năm 1935 Mao tới Thiểm tây. vậy là đi mất một năm, vượt được
10.000 ( có sách nói 12.000) cây số , trong những hoàn cảnh cực kỳ khó
khăn. Họ gồm 100.000 ( có sách nói 130.000). Cả v chiến sĩ lẫn dân chúng
, phải rải rác ra , cách nhau, để khỏi bị phi cơ Tưởng bắn, thả bom, thành
thử cả đoàn dài tới 100 cây số. Họ chỉ có một số ngựa , một số xe bò để chở
một chút lương thực , đạn dược , nhất là để chở những người bệnh và đàn
bà có mang. Chính vợ Mao sanh một đứa con trai phải nhờ một gia đình ở
dọc đường nuôi và cha con,; mẹ con suốt đời không được gặp nhau, không
biết đứa bé ấy còn sống hay hết ( 1).
Họ bện cỏ làm dép, có khi phải đi chân không, qua đèo, qua suối. Qua hai
con sông Dương Tử và Đại Độ, thác chảy rất mạnh, họ phải kết bè, và chết
rất nhiều .
Ở Tứ Xuyên, họ bị bọn quân phiệt còn lại tấn công để cướp khí giới . Dọc
