Thời còn trẻ, Patrul Rin poche là học trò của nhiều đại sư nổi tiếng vào thế
kỷ 19. Vị thượng tọa Gyaway Nyugu vừa chỉ dạy cho Patrul về Phật tính ẩn
náu bên trong thì Patrul gặp đại sư Doe Khyentse(10). Đây là một vị sư có
tính tình kì cục và lần đó đã chận cửa không cho Patrul vào thăm một người
bạn.
‘Ê, hộ pháp vĩ đại kia, ngươi biết ta là ai không?, Doe Khyentse châm
chọc. Patrul đã nghe danh ông sư kỳ quái này rồi. Ông đã từng xách súng
qua làng qua xóm, hăm doạ nhiều người, làm người ta giật mình sợ hãi, với
mục đích là đánh thức giấc ngủ tâm linh triền miên của con người. “Ngươi
hãy tới gần đây, nếu ngươi có gan!”, Doe Khyentse hăm. Patrul tới gần ông
sư đáng sợ đó. Doe chụp tóc thắt bím của Patrul, quật ngã sóng soài. “Hơi
thở của Doe Khyentse có mùi bia. Ông ta đang say, ta không chấp”, Patrul
nghĩ thầm. Nhưng Doe Khyentse là người đọc được ý nghĩ của người khác.
“ngươi là kẻ dùng trí, kẻ học rộng biết nhiều, là kẻ ưa thích phân biệt”, ông
hét. ‘bộ ngươi không biết rằng tất cả đều thanh tịnh, tất cả đều hoàn hảo ư,
con chó thân mến!’. Ông giơ ngón tay út lên, đối với người Tây Tạng, đó là
cử chỉ khinh bỉ nhất, nhổ vào mặt Patrul rồi đi mất.
Ngay lúc đó học trò Patrul bỗng đạt một bước giác ngộ. Trong một tia chớp
của tuệ giác, Patrul nhận ra rằng, tâm thức phân biệt của mình vốn không
hề rời tâm giác ngộ rực sáng của Phật, vô thuỷ vô chung là một với thể tánh
đó, từ thể tánh đó mà phát ra thiên hình vạn trạng sự vật.
Một niềm an lạc vô biên tràn ngập trong lòng Patrul. Patrul ngồi yên trong
bụi cát, nơi mà Doe đã ném huỵch ông xuống đất, để cho mặt trời chiếu rực
trên đầu và không cần để ý người qua kẻ lại.
Ngày sau, khi Patrul được tôn thành Rinpoche (cao quý), Ngài vẫn thường
nhằc lại phương tiện giáo hoá của thầy mình và nói: ‘nhờ tính bất ngờ vô
song và lòng từ bi của đức Khyentes mà một trong những danh hiệu của ta
là “con chó thân mến”. Với lòng sở cầu và tâm vô phân biệt, ta đi khắp xứ
sở. Tự do như con chó ghẻ lở, chẳng còn ai muốn dạy dỗ”.
10. Ba người trên cây
Tu viện Katok được phương trượng tên là Dampa Deshek thành lập trong
