khi Chủ nghĩa Cộng sản bị gạt bỏ, người Nga lại một lần nữa đứng trước
vấn đề này.
Tổng thống Elsin đang vay mượn những nguyên tắc và mục đích của
Phương Tây, tìm cách làm cho Nga trở thành một nước „bình thường“ của
thế giới Phương Tây. Vậy mà cả giới elit cầm quyền lẫn đông đảo dân
chúng Nga đều bị chia rẽ về vấn đề này. Một trong số những người bất
đồng chính kiến ôn hoà là Sergei Stankevich cho rằng nước Nga cần khước
từ đường lối „Ðại Tây Dương hoá“, một quá trình sẽ biến Nga thành một
nước Châu Âu, thành một bộ phận của hệ thống kinh tế thế giới, thành viên
thứ 8 của nhóm 7 nước phát triển hiện nay, rằng nó không được trông đợi ở
Ðức và Mỹ, là các nước chủ đạo của liên minh Ðại Tây Dương“. Trong khi
bác bỏ chính sách thuần „Âu-Á“, Stankevich vẫn cho rằng nước Nga phải
ưu tiên việc bảo vệ người Nga đang sinh sống ở nước ngoài. ông nhấn
mạnh tới các mối liên hệ của Nga với Thổ và Hồi giáo và kiên trì đòi hỏi
„phân phối lại cho thoả đáng các nguồn lực của Nga, xem xét lại các ưu
tiên, các mối liên hệ và lợi ích của chúng ta ở phía Đông, có lợi cho châu
Á“. Những người theo thuyết này chỉ trích Elsin để các lợi ích của Nga lệ
thuộc vào Phương Tây, làm giảm sức mạnh phòng thủ của nước Nga, từ
chối ủng hộ những người bạn truyền thống như Serb và lựa chọn đường lối
cải cách kinh tế và chính trị đem lại cho nhân dân vô số khổ đau. Biểu hiện
của chiều hướng này là sự quan tâm trở lại đối với những ý tưởng của Petr
Savixki, người mà trong những năm 1920 đã viết rằng Nga là „một nền văn
minh Âu-Á duy nhất“.[7] Có cả những tiếng nói gay gắt hơn, đôi khi mang
tính chất dân tộc chủ nghĩa, chống Phương Tây và bài Do Thái công khai.
Họ đòi Nga phục hồi sức mạnh quân sự và thiết lập những quan hệ chặt chẽ
với Trung Quốc và các nước Hồi giáo. Nhân dân Nga bị phân rã không kém
giới elit chính trị. Một cuộc thăm dò dư luận xã hội ở phần Châu Âu của
Nga vào mùa xuân năm 1992 cho thấy rằng 40% dân chúng có thái độ tích
cực đối với Phương Tây còn 36% có thái độ tiêu cực. Vào đầu những năm
1990, cũng như trong gần suốt toàn bộ lịch sử của mình, nước Nga vẫn là
một nước phân rã bên trong.
