Tài liệu tổng hợp kiến thức nuôi con bằng sữa mẹ của Chuyên gia Betibuti
Trang 30 /236
Cập nhật tới tháng 15/2/2015
dưới 3%. Nếu bé ở mức 97% trên cùng, dễ thuộc trong nhóm béo phì, nếu xem xét chỉ số BMI cũng
cao. Chỉ nhìn số đo cân nặng hay chỉ số phần trăm không thể kết luận ngay bé suy dinh dưỡng hay
béo phì, mà phải kết hợp đánh giá bé qua các chỉ số và tương tác khác nữa.
Hệ biểu đồ này mang tính tham khảo nhiều hơn, và được dùng để thể hiện mức độ chung
của một cộng đồng ở phạm vi rộng, cho phép đánh giá chuẩn của 1 mước, hoặc một cộng đồng, so
với chuẩn quốc tế. Ví dụ, khi có một vùng trải qua thiên tai, các tổ chức y tế và các tổ chức phi chính
phủ có thể dùng hệ biểu đồ này để đánh giá ảnh hưởng của thiên tai đối với dinh dưỡng và phát
triển của nhóm trẻ trong cộng đồng đó.
3- Giới thiệu hệ Điểm-z (z-score):
Hệ này áp dụng thuật toán thống kê có tên "Các điểm tham chiếu của độ lệch chuẩn"
(Standard Deviation scores) hay còn được gọi đơn giản là Điểm-z (z-score), thuật toán này phân
chia tổ hợp (đối tượng thống kê) thành các kênh từ 1 đến 3 lớn hơn so với mức trung bình là z=0
(mean) và các kênh từ -1 đến -3 thấp hơn mức trung bình.
Hệ Điểm-z, ngoài các biểu đồ tham chiếu về cân nặng và chiều cao theo độ tuổi, còn có các
biểu đồ tham chiếu về "Tỉ lệ cân nặng/chiều cao" và "Chỉ số BMI theo độ tuổi" giúp chúng ta ghi
nhận và đánh giá tốt hơn về chuẩn phát triển của bé.
Có một điểm cần được đặc biệt lưu ý, là trong khi chuẩn z=0 chỉ là chỉ số trung bình, KHÔNG
CÓ NGHĨA LÀ SỐ TỐI ƯU hay CHỈ SỐ CHUẨN ở các biểu đồ "cân nặng theo độ tuổi" và "chiều cao
theo độ tuổi", (tương tự như chỉ số tham khảo 50% trong hệ bách vị phân, vì không phải tất cả các
bé phải có cân nặng và chiều cao giống y nhau mới gọi là đạt chuẩn.) Về cân nặng, trong các kênh
dưới 2 và trên -2 có thể là tốt (vì còn tuỳ bé cao hay lùn). Về chiều cao, trong kênh dưới 3 và trên
-2 có thể là tốt (vì còn tuỳ bé nặng hay nhẹ).
Đây là điểm bị các website phổ biến sai, khi cho là điểm không hoặc 10% là mức chuẩn tối
ưu theo các biểu đồ chuẩn mới của WHO. Cách dịch "thiếu chuẩn cấp độ 1", hoặc "vượt chuẩn cấp
độ 3" gây hiểu lầm và hoang mang cho các bố mẹ, và không thể hiện đúng ý nghĩa của các bảng
dự liệu/ biểu đồ này.
Ngoài ra, không thể chỉ xem một biểu đồ cân nặng mà kết luận là bé không đủ chuẩn hay
không, cũng không phải chỉ số x dương + là tốt, âm - là xấu, và cũng không phải chỉ số z càng cao
càng tốt.
***THẾ NHƯNG trong hai biểu đồ "tỉ lệ cân nặng/chiều cao" và "chỉ số BMI theo độ tuổi" thì
điểm z=0 lại chính LÀ ĐIỂM THAM CHIỂU CHUẨN TỐI ƯU mà các bố mẹ nên cố gắng cho con đạt
được. Đây là mấu chốt quan trọng của các chuẩn mới này khi WHO công bố rằng "lần đầu tiên
chúng ta biết trẻ NÊN phát triển như thế nào là tối ưu."
Do đó, nói đến chuẩn mới mà bỏ qua Biểu đồ "Tỉ lệ cân nặng/chiều cao" và Biểu đồ Chỉ số
BMI cũng giống như mô tả ngày rằm mà quên mặt trăng vậy.
Các mẹ tham khảo hình minh họa, 4 biểu đồ mẫu của 1 bé gái và 1 bé trai, và bảng diễn
giải tổng hợp để hiểu rõ hơn phần nội dung mà Betibuti vừa mô tả trên đây.
4- Hiểu ý nghĩa của "Xu Hướng" (Trends)
