khai lên tiếng chống lại chính sách đàn áp tư tưởng con người của chế độ
Xô Viết. Ông từng viết: “Không còn có thể chịu đựng được lâu hơn nữa sự
đàn áp tinh thần ấy, nền văn nghệ của chúng ta đã quằn quại dưới sự đàn
áp ấy trong nhiều thế hệ. Không ai có thể chặn đường sự thật. Để chiến
đấu cho sự thật, tôi đã chuẩn bị sẵn sàng và chấp nhận cả cái chết”.
Harrison E. Salisbury, một chuyên gia Hoa Kỳ về các vấn đề Nga Xô Xiết,
đã ví Aleksandr I. Solzhenitsyn như một Dostoevsky của thời đại mới.
Harrison E. Salisbury đã viết về Aleksandr I. Solzhenitsyn và tác phẩm
Tầng đầu địa ngục như sau trên tờ New York Times Book Review:
“Tầng đầu địa ngục là một tác phẩm mới nối tiếp tập Hồi ký của
Dostoevsky. Trong thời gian chế độ Xô Viết ngự trị trên đất Nga chúng ta
có một chuỗi dài vô tận những tiết lộ bi thảm về những trại giam tù chính
trị ở đó. Giờ đây, vóc dáng to lớn vượt bực của Solzhenitsyn xuất hiện.
Cũng giống như Dostoevsky, Solzhenitsyn là một kẻ sống sót, một người trở
về từ địa ngục lao tù. Ông từng sống nhiều năm trong tù ngục và lưu vong.
Những người đàn ông, đàn bà trong tác phẩm của ông đều là những nhân
vật bằng xương, bằng thịt, họ yêu, họ ghét, họ thù, họ thương, họ cười, họ
khóc, họ trò chuyện, họ ước mơ. Và bỗng dưng, ta hiểu rằng lao tù, khủng
bố, sa đọa và tàn ác chỉ làm trong sạch thêm tinh thần con người. Cuối
cùng, không phải tù nhân là những kẻ bị tiêu diệt dù rằng họ có thể bị mất
đời sống. Kẻ bị tiêu diệt dù rằng họ có thể bị mất đời sống. Kẻ bị tiêu diệt
chính là những tên cai ngục. Bọn đàn áp chính là bọn thất bại. Những nhà
độc tài kể tiếp nhau đã cố gắng ngăn chặn ý tưởng tiến đến những lý tưởng
nhân bản của các nhà văn Nga trong quá nhiều năm đến nổi giờ đây, ta
khó có thể biết chắc sự cố gắng ngăn chặn ấy bắt đầu có từ bao giờ. Nhưng
ta biết chắc rằng họ đã thất bại thê thảm. Solzhenitsyn là bằng chứng của
sự thất bại ấy.”
Aleksandr I. Solzhenitsyn được giải văn chương Nobel năm 1970. Chính
quyền cộng sản Nga ngăn cản không cho ông đi sang Thụy Điển để lãnh
giải này. Tầng đầu địa ngục là tác phẩm dài nhất của ông. Tác phẩm này
không được xuất bản ở trong nước Nga, tác giả của nó đã phải gửi bản
thảo ra ngoại quốc để in. Tầng đầu địa ngục được dịch và ấn hành ở Hoa