Xưa kia cao phết trên một miếng da chó nhỏ là thứ cao dán rất hiệu
nghiệm, sau đó nhiều kẻ làm giả, vì thế cao da chó chỉ sự gian dối, lừa bịp.
(19) “Đơn thuần” trong Trung văn còn có nghĩa là “trong sáng, giản đơn”.
(20) Có nghĩa là thân nạp tinh túy, phiên âm từ tiếng Đức Nazi. (21)
Nguyên văn: “lượng tướng”, chỉ việc diễn viên đang diễn thì ngừng lại, giữ
yên trong chốc lát để gây ấn tượng. (22) Nguyên văn: “giá tử hoa”, một loại
mặt được vẽ rất kỹ. (23) Tên cô gái viết đồng thoại một ngày mùa xuân,
một ngày mùa đông trong “Cách mạng Văn hóa” (24) Có nghĩa là phong
tục tập quán nói chung (hàm nghĩa xấu). (25) “Ở với nhau suốt ngày mà chỉ
thích làm ơn nhỏ, không nói tới điều nghĩa thì đến gần đạo khó lắm thay!”
(26) Thơ của Mao Trạch Đông: “không thích áo đỏ mà thích vũ trang”. (27)
Vương Thực Vị (1906-1947): nhà văn Trung Quốc (28) Một nhân vật của
nhà văn Liên Xô cũ Fadeyev. (29) Hợp nhất giữa trời và người trong bản
thể của vũ trụ. (30) Đạo buôn bán tức là đạo làm người. (31) Francis
Fukuyama, người Mỹ gốc Nhật, tác giả cuốn Sự cáo chung của lịch sử. (32)
Tuổi ba mươi, xuất xứ từ câu “tam thập nhi lập” trong Luận ngữ . (33)
Huyện là cấp dưới của tỉnh và khu tự trị, thật ra cũng không phải là chức
quan quá nhỏ. (34) Trong “Cách mạng Văn hóa”, trí thức bị xếp xuống loại
9, bị gọi là Chín thối. (35) Leo dòng kẻ trên giấy, chỉ việc viết văn, viết
sách… (36) Một phong tục để trừ tà ma (37) Không còn là tình cảm thông
thường của con người. (38) Hy sinh tính mạng cho chính nghĩa cao cả. (39)
Hy sinh sự sống để chọn lấy điều nghĩa. (40) Đời người từ xưa ai chẳng
chết, lưu lại lòng son chiếu sử xanh. (1) Lục hợp: trên, dưới và đông, tây,
nam, bắc; chỉ chung thiên hạ hoặc vũ trụ. (2) Bờ bên kia: tức bỉ ngạn. Phật
giáo gọi nơi vượt lên trên sống chết, tức niết bàn. (3) Nguyên văn: “một
nhãn”, nghĩa đen là không có mắt, nghĩa bóng là ngu. (4) Nguyên văn:
“nhân giả thọ”, chữ trong thiên Ung dã sách Luận ngữ. (5) Chỉ biết làm
điều ác. (6) Nguyên văn: “ngưu thị”, dịch từ “bull market”, một thuật ngữ
trong chứng khoán chỉ thị trường đang lên. (7) “Văn nhân khinh lẫn nhau”.
(8) Không có một thú vui nào. (9) Đọc đến chỗ sâu xa trong sách thì ý chí
và tính cách sẽ bằng lặng, không nóng nảy. (10) Nguyên văn: “thiên đạo
thù cần”. (1) Phạm Tiến là nhân vật trong Nho lâm ngoại sử của Ngô Kính