TÂY SƠN BI HÙNG TRUYỆN - Trang 458

- Quân Tây Sơn tôi phò vua Lê diệt Trịnh, ngài lại bày mưu cho Trịnh đánh
quân phò vua, ấy là bất trung. Quân Trịnh nghe hịch tôn phò của tôi đều
nhờ ơn vua quang gươm giáo mà không kháng cự, vả lại họ Trịnh lúc ấy
tướng lười, bình kiêu, ngài lại bảo rằng nhử giặc vào sâu rồi đánh một trận
là tiêu diệt được, ấy là bất trí. Bày mưu chúa Trịnh đánh vua Lê, nay chúa
mất rồi còn mặt mũi nào mà theo về với vua, ấy là bất nghĩa. Bất trung, bất
trí, bất nghĩa là ba điều không vậy.
Trần Công Xán tái mặt cãi lại rằng:
- Tướng quân truyền hịch phò Lê diệt Trịnh kéo quân đến nước tôi. Trong
lúc vàng thau lẫn lộn biết đâu là thật giả, ngộ nhỡ diệt được Trịnh rồi tướng
quân không trả nước cho vua thì sao? Vậy tôi bày mưu cho Chúa đánh
tướng quân để giữ nước cho vua sao bảo là bất trung. Nay Chúa Trịnh Khải
dù đã diệt những còn dư đảng là Trịnh Lê, Trịnh Bồng. Vả lại nay được biết
tướng quân thật đã tôn phò tôi mới phò vua mà không theo Trịnh sao bảo là
bất nghĩa. Tôi bày việc quân cơ cho Chúa là kế hay, khác nào Đức thánh
Trần Hưng Đạo nhử giặc Nguyên vào sâu, chỉ vì không có tướng tài để
đánh một trận là diệt xong địch như nhà Trấn thuở trước, sao bảo là tôi bất
trí.
Nghe Trần Công Xán nói xong Nguyễn Huệ cười lớn mấy hỏi rồi hỏi:
- Qua lời biện luận mới rõ ngài là người đại trung đại nghĩa, đại trí. Tôi
thành thật xin lỗi vậy. Vậy tôi hỏi ngài, nay nếu tôi kéo quân về Nam ngay
e dư đảng họ Trịnh kéo đến ăn hiếp vua thì tướng tài nào ra tay dẹp loạn?
Bọn kiêu binh quân Trịnh còn đang lẩn trốn ngoài thành thừa dịp này cướp
bóc của dân thì lấy ai cứu nguy trăm họ? Nếu ngài có kế hay định yên xã
tắc, Huệ tôi lập tức rút binh.
Trần Công Xán đáp bừa rằng:
- Ngài cứ rút quân, người nước tôi tự có kế để giữ lấy nước mình.
Nguyễn Huệ lắc đầu nói:
- Ngài nghi ngờ tôi không thực bụng tôn phò mà nói thế. Nhưng lời ngài là
vô căn cứ tôi không thể nghe theo. Tôi ra đây là để phò vua. Vậy việc về
hay ở xin để cho Bệ hạ định đoạt.
Lúc này vua Hiển Tông mới bảo rằng: