Héraclès. Héraclès đem dâng cho nữ thần Athéna để bày tỏ tấm lòng biết ơn
đối với vị thần đã bảo hộ mình. Còn nữ thần Athéna, nàng lại đem trả ba quả
táo vàng về khu vườn thiêng liêng do ba tiên nữ Hespérides trông coi vì báu
vật của thần thánh không thể vương vãi vào tay người trần phàm tục.
Thế là chấm hết mười hai năm Héraclès phải làm đầy tớ cho
Eurysthée. Nhưng mười hai năm cực nhục gian truân vất vả đó cũng là mười
hai năm của chiến công vinh quang chói lọi khiến cho danh tiếng của
Héraclès, người anh hùng vĩ đại, con của Zeus, khắc sâu vào trí nhớ của thế
hệ này sang thế hệ khác.
Có một chuyện cần nói thêm cho rõ nếu không ắt hẳn người nghe
thắc mắc. Ấy là truyện Persée, Atlas đã bị Persée dùng đầu ác quỷ Méduse
biến thành đá mà sao ở chuyện này Atlas vẫn là một vị thần khỏe mạnh, tinh
khôn đi lấy những quả táo vàng về cho Héraclès và toan lừa Héraclès chống
đỡ bầu trời thay cho mình? Thật khó mà giải đáp cái “vô lý” đó được. Nhưng
xét ra thì truyện thần thoại vốn dĩ đã có nhiều cái “vô lý”, lại mỗi người, mỗi
nơi, mỗi thời kể mỗi khác cho nên cái “vô lý” đó trở thành cái “có lý” của
truyện thần thoại. Và chúng ta khi thưởng thức thần thoại buộc phải chấp
nhận cái “vô lý” đó.
Ngày nay, trong văn học thế giới có thành ngữ Khỏe như Hercules
hoặc Héraclès (Robuste, fort, colossal comme Hercule, C’est un Hercule,
force herculéenne). Cái tên riêng Hercules trở thành danh từ chung hoặc tính
từ chỉ những người có thân hình cường tráng, khỏe mạnh, đẹp đẽ nở nang
đồng nghĩa với lực sĩ, dũng sĩ. Còn Công việc của Hercules (Travaux
d’Hercule), Kỳ công của Hercules hoặc Héraclès (Exploits d’Hercule)
chuyển nghĩa chỉ một công việc gì đó đòi hỏi phải có sự cố gắng, nỗ lực phi
thường thì mới có thể hoàn thành được. Từ đó mở rộng nghĩa ra chỉ những
công việc gì hết sức khó khăn; gian khổ. Cây chùy của Hercules hoặc
Héraclès (La massue d’Hercule)
tượng trưng cho một vật gì gắn bó thân
thiết với, một vật không thể tách rời được với; đồng thời nó cũng có một ý
nghĩa tượng trưng chỉ một vũ khí ưu việt, một biện pháp tối ưu, hữu hiệu
(trong quan hệ so sánh đối lập). Cột của Hercules (Arriver aux colonnes
d’Hercule) chuyển nghĩa chỉ giới hạn cuối cùng, mức độ cuối cùng.
Trong gia tài thần thoại Hy Lạp có rất nhiều chuyện anh hùng, dũng
sĩ nhưng không có một câu chuyện nào kể về một người anh hùng kiệt xuất
như Héraclès, kiệt xuất ở chỗ: lập được nhiều chiến công, những chiến công
đó lại to lớn và phi thường, hơn nữa lại có ý nghĩa sâu sắc. Héraclès, trước
hết cũng như những người anh hùng khác, đã diệt trừ quái vật, ác thú đem lại
cuộc sống yên lành cho nhân dân. Nếu có khác những vị anh hùng khác thì
chỉ là ở chỗ, Héraclès đã diệt trừ nhiều quái vật, nhiều ác thú hơn. Nhưng
