đường cho các linh hồn người chết xuống thế giới âm phủ của thần Hadès. Ở
Hy Lạp xưa kia khi trong nhà có người chết, người ta thường nói về người
bất hạnh đó rằng: “Thần Hermès đã lấy đi linh hồn của nó”. Vì đảm đương
chức năng này nên Hermès mang tên là Hermès Psychopompe. Hermès có
trong tay một chiếc gậy thần có thể làm cho bất cứ thần thánh hay người trần
ngủ say như chết (có người nói là chiếc đũa thần) và ngược lại cũng có thể
đánh thức được bất cứ ai đang say sưa trong giấc nồng. Lãnh nhiệm vụ
truyền lệnh cho thần Zeus và các vị thần của thế giới Olympe nên Hermès
có, phải có một đôi dép có cánh. Mỗi khi nhận lệnh đi đâu Hermès xỏ chân
vào đôi dép này là đi như bay trên mây, trên gió. Hermès thường đội một
chiếc mũ có cánh, khoác một tấm áo choàng, tay cầm cây gậy thần có con
rắn uốn quanh. Thần còn đảm đương sứ mạng bảo vệ cho những lữ khách
đang rong ruổi dặm trường, chỉ cho họ biết mọi đường ngang lối tắt để tránh
khỏi lầm lạc, giúp cho họ thoát khỏi nanh vuốt của bọn cướp đường, cướp
biển. Thần lại còn bảo vệ cho những thương nhân và sự nghiệp trao đổi buôn
bán của họ, vì thế Hermès là vị thần Thương nghiệp. Những chuẩn mực về
cân, đo, đong, đếm không phải ai khác sáng tạo ra ngoài Hermès. Ở Hy Lạp
xưa kia người ta dựng cột Herma ở các ngã ba, ngã tư đường. Đó là một cây
cột cao, ở đầu cột là tượng đầu một người đàn ông với ý nghĩa tượng trưng
cho thần Hermès, sau người ta tạc tượng thần Hermès có râu, rồi cuối cùng
người ta lại tạc tượng Hermès là một thanh niên không có râu. Ở vùng đồng
bằng Attique trên đường đi cứ chừng hai nghìn bước người Hy Lạp lại dựng
một cột Herma. Lại có khi cột Herma được dựng lên như một đài tưởng niệm
các liệt sĩ với những dòng chữ khắc, thể hiện sự thành kính và biết ơn của
nhân dân. Đôi khi ở cột Herma tạc tượng hai vị thần, khi thì Hermès và
Athéna, khi thì Apollon và Artémis, v.v. Hermès lại còn được người Hy Lạp
ban cho chức năng người bảo vệ cho những lực sĩ thi đấu thể dục thể thao.
Tượng Hermès được dựng ở các đấu trường. Các lực sĩ Hy Lạp cầu khấn
thần trước khi bước vào cuộc thử thách. Rồi cả đến chữ viết, âm nhạc, nghệ
thuật hùng biện cũng do thần Hermès sáng tạo ra. Vì thế, đối với người Hy
Lạp xưa kia Hermès là một vị phúc thần được ghi công tôn thờ như
Prométhée, nghĩa là như những vị thần đã đem lại cuộc sống văn minh, văn
hóa cho loài người. Trải qua nhiều biến thiên cho đến thế kỷ V TCN, trong
trí tưởng tượng của người Hy Lạp, hình ảnh vị thần Hermès là một thanh
niên cường tráng, bình dị. Trong thời kỳ Hy Lạp hóa (thế kỷ IV TCN),
Hermès được đồng nhất với vị thần Thot của thần thoại tôn giáo chiêm tinh,
ma thuật, một vị thần tiêu biểu cho sự sáng suốt và hiểu biết, một đấng hiền
minh của thần thoại cổ Ai Cập. Hermès được gán thêm một biệt danh:
Hermès Trismégiste
, nghĩa là Hermès ba lần vĩ đại nhất.
Vì là vị thần của thương nghiệp nên tượng của Hermès ngày nay
