tượng thần thoại, người xưa đã giải thích hiện tượng lửa ở trong lòng đất
phụt lên không phải là những ngọn núi lửa như ngày nay chúng ta hiểu biết
và giải thích bằng những lý lẽ này khác. Đấy là những lò rèn của thần Thợ
rèn-Héphaïstos đó. Từ thần lửa ở dưới đất đến thần Thợ rèn là một sự suy
luận gần nhất, một mối liên hệ tất yếu trực tiếp nhất dường như không thể
nào tránh được. Lửa ở dưới đất, Núi lửa
⇔ Lò rèn, Thần lửa ở dưới đất ⇔
Thần Thợ rèn, đó là cái tư duy logic của tưởng tượng thần thoại. Nhưng còn
cái chân thọt của thần Thợ rèn? Cũng hơi lạ vì sao một vị thần có tài năng
như thế mà người xưa lại bắt phải chịu một thân hình xấu xí? Điều này gắn
với sự phân công lao động trong công xã. Thường thì những người có sức
khỏe mới đảm đang được công việc cày bừa trồng trọt nặng nhọc. Còn
những người tàn tật, sức khỏe kém thì làm lao động thủ công, thứ lao động
cần đến sự khéo léo, tinh tế nhiều hơn là cần đến sức lực. Héphaïstos chính
là vị thần của nghề thủ công trong công xã thị tộc. Và không rõ đây có phải
là một sự suy diễn quá mức không. Trong ánh lửa bập bùng, lung linh chờn
vờn của những đống lửa của cái lò rèn, những người cổ xưa đã tưởng tượng
ra như vị thần lửa của họ với bước chân cà nhót, cà nhắc đang đến với họ,
đang đem ngọn lửa của nghề thủ công rọi sáng vào cuộc đời tăm tối của họ.
Đây không phải là ngọn lửa phá hoại gây ra những tai họa trong đời sống.
Cũng không phải ngọn lửa mà Prométhée đã đoạt được của Zeus đem xuống
cho loài người - ngọn lửa như nguồn năng lượng đầu tiên mà loài người phát
hiện được, sử dụng được, là nguồn gốc của văn hóa, văn minh, kỹ thuật. Đấy
là ngọn lửa của nghề thủ công, ngọn lửa của công nghiệp luyện kim và công
nghiệp cơ khí của xã hội công xã thị tộc. Chính vì lẽ đó mà Héphaïstos tuy
thân hình xấu xí nhưng lại là một vị phúc thần của nhân dân Hy Lạp. Người
xưa thể hiện tượng Héphaïstos như một ông già đầu đội mũ hình tháp, râu ria
bờm xờm, thân hình to khỏe, dáng thô, tay cầm búa hoặc cầm kìm.
Héphaïstos đã sáng tạo ra nhiều thứ, trong đó có tác phẩm kỳ công nhất,
tuyệt diệu nhất là cái khiên của Achille. Chàng cũng đã từng đem ngọn lửa
của mình giúp Achille chiến thắng thần Sông-Scamandre trong cuộc Chiến
tranh Troie.
