con cháu nhà Thanh ba trăm vạn đồng bạc.
Đến đây, vương triều nhà Thanh coi như đã chấm dứt.
Nếu kiểm lại cả một giai đoạn lịch sử Trung Quốc gần ba trăm năm dưới
triều đình nhà Thanh ta thấy từ khi Ngô Tam Quế, chỉ vì một cô vợ bé đã
nhẫn tâm đem người Mãn vào thống trị Trung Quốc, cõng rắn cắn gà nhà.
Đa Nhĩ Cổn định đô cho nhả Thanh ở Yên Kinh, lấy nhiếp chính vương sự
nghiệp mà mở nước, làm chủ nước Trung Hoa, đến đầu thế kỷ thứ hai mươi
này, cũng lấy sự nghiệp của một vị nhiếp chính vương mà chấm dứt, tổng
cộng tất cả là mười đời vua, trong khoảng hai trăm sáu mươi tám năm. Nhà
Mãn Thanh trước khi vào Trung Quốc, lúc còn ở Mãn Châu đã có ba đời
vua, bởi thế cộng lại là mười ba đời, do đó bộ tiểu thuyết lịch sử này mới
có tên Thanh cung mười ba triều. Thực ra, cái tên này không chính xác lắm
về mặt nội dung bởi bộ sách đầy rẫy những chuyện ly kỳ, rùng rợn, những
chuyện xấu xa, tàn ác, lại cũng chẳng ít những chuyện hoang đường, những
chuyện mưu mô của những kẻ sống trong cung cấm. Bởi thế, nếu gọi bộ
tiểu thuyết này là "Thanh cung bí sử" có thể sẽ phù hợp hơn chăng?
HẾT