PHƯƠNG PHÁP 4 LÀM CHỦ
Nghiên cứu về binh pháp Tôn Tử
Tôn Vũ (Tôn Tử) cho rằng, sự tốt xấu về nhân tố tinh thần, sự mạnh yếu về
tình trạng thể lực, cái ưu cái khuyết trong việc bố trí trận địa chiếm một vị trí
quan trọng trong vấn đề tác chiến. Do vậy ông nêu lên phương pháp “bốn làm
chủ”: “Làm chủ chí khí, làm chủ nhân tâm, làm chủ nhân lực và làm chủ sự
biến đổi”. Ông phát biểu trong “Thiên quân tranh”: “Ban ngày thì chí khí sắc
sảo, ban đêm thì chí khí cùn nhụt, chập tối thì chí khí trở về, đó là làm chủ chí
khí; đối xử với rối loạn bằng sự làm chủ, đối xử với ồn ào bằng yên tĩnh, đó là
làm chủ nhân tâm; đối xử với cái xa bằng cái gần, đối xử với cái đói bằng cái
no, đó là làm chủ nhân lực; không cầu được cờ chính thống, chớ đánh vào trận
địa một cách đường hoàng”, đó là làm chủ sự biến đổi. Phương pháp “Bốn làm
chủ” được Tôn Vũ nêu lên như sau:
Làm chủ chí khí:
Thời xưa, tác chiến gắn liền với việc đánh nhau trực tiếp, sự thắng bại của
chiến tranh với dũng khí của quân sĩ có mối quan hệ cực kỳ mật thiết. Sĩ khí và
ý chí chiến đấu là nhân tố hàng đầu của sức chiến đấu. Sĩ khí dâng cao thì dễ
dành thắng lợi, sĩ khí sa sút thì thường dẫn đến thất bại.
Làm chủ nhân tâm:
Ý nói trước trận đánh và trong trận đánh, tướng soái không được dao động
hoặc dễ dàng thay đổi quyết tâm chiến đấu như đã tuyên thệ. Chữ “Tâm” ở đây
người thời trước gọi bằng “bản tâm”, “tâm mưu”, mặc dầu nội dung của nó bao
gồm các phương diện khí chất tinh thần và tu dưỡng tư tưởng, nhưng hạt nhân
là lòng quyết tâm chiến đấu của tướng soái. Xung quanh vấn đề lòng quyết tâm
chiến đấu của người chỉ huy, Tôn Tử nói trong “Thiên quân tranh”: “Tướng có
thể dành lòng người”. Ông còn bảo: “Đối xử với rối loạn bằng việc làm chủ,
đối xử với sự ồn ào bằng sự yên tĩnh, đó là làm chủ nhân tâm”. Điều này nói
lên cuộc đấu tranh giữa lòng quyết tâm chiến đấu của bên ta với lòng “lung
lay” hay cái “vững tâm”, “Đoạn tâm” trong quyết tâm chiến đấu của đối
