ngoài vòng vây thì quân tả chạy mau bên tả, quân hữu chạy mau bên hữu,
không giành đường với địch.
Lại biết được những nơi trống hở mà gắng sức để ra. Lại ngậm tăm đi đêm
mà ra, dũng sĩ ở trước, nhược sĩ ở giữa, quân phục ở sau. Ra rồi đi thong thả,
cẩn thận, không sợ hãi. Quân địch nếu tiến thì quân phục đánh như từ trong đất
ra, như từ trên trời xuống, còn ai chống lại được!
Phàm ra, trước phải đốt xe cộ, đốt lương thực của ta, bảo rõ cho lại sĩ của ta
rằng đấu mạnh thì sống, không đấu mạnh thì chết. Chỗ gò đống hiểm trở thì
địch không dám theo, kẻ ra trước lấy lửa làm dấu, kẻ ra sau đến chỗ lửa thì
dừng.
Nhân thiên thời mà phá được dịch. Lưu Ỷ nhà Tống đóng quân ở phủ
Thuận-xương
1
, quân Kim đã vây 4 ngày. Quân Kim càng ngày càng đông, bèn
dời dinh sang Lý-thôn. Ỷ sai Diêm Sung mộ 500 người tráng sĩ đánh đêm vào
dinh. Chiều hôm ấy trời muốn mưa, chớp sáng bốn mặt, hễ thấy ai tóc dóc
2
thì
giết. Quân Kim đuổi 15 dặm. Ỷ lại mộ 100 người cho đi, có người xin ngậm
tăm, Ỷ nói: “Không nên dùng tăm”. Sai bẻ tre làm còi, như còi trẻ con ở ngoài
chợ làm trò chơi, mỗi người cầm một cái để làm hiệu, thẳng tới dinh quân
Kim. Hễ thấy chớp lòe sáng thì đều đánh hăng, chớp thôi thì náu im không
động. Quân giặc cả loạn. Trăm người hễ nghe tiếng còi thì họp lại, quân Kim
lại càng không thể lường được. Đánh như thế suốt đêm, quân Kim chết rất
nhiều.
Hoặc có kế giả làm thần mà giải vây, như Cảnh Cung nhà Hán giữ thành
Kim-bồ
3
, dùng thuốc độc bắn tên, gọi là tên thần của quân Hán. Hung-nô sợ mà
giải vây.
Hoặc dùng hỏa công mà giải vây, như Hoàng-phủ Tung đánh giặc Hoàng-
cân
4
.
___________________________________
1.
Thuận-xương: Tên đất, thuộc tỉnh An-huy, Trung-quốc.
2.
Người Kim dóc tóc.
3.
Thuộc đất Tân-cương ngày nay.
4.
Nông dân khởi nghĩa ở cuối đời Hậu Hán.
Hoặc dùng cách kêu khống mà giải vây. Như Lưu Côn nhà Tấn bị giặc vây,
bèn nhân đêm trăng lên lầu kêu khống, thổi khúc kèn Hồ, tiếng ai oán véo von.
