Ba trận trên là phép cổ do Hoảng đế chế, số quân có 5.800 người mà đại
tướng ở giữa cầm quân cơ đã 1.000 người, còn 4.800 người chia làm 12 đội,
mỗi đội có một tỳ tướng coi 400 người. Đấy là số quân. Nếu muốn bày trận thì
trước bày trận Thái cực bao hàm, đại tướng ở giữa đánh một tiếng chiêng ba
tiếng trống, trước bày trận ngũ hành, một hành làm một trận, mỗi đội 200
người. Xong rồi, lại đánh một tiếng chiêng, đội Địa bên tả cách đại tướng 30
bước mà đứng; đội Thiên bên hữu cách đại tướng 30 bước mà đứng. Xong rồi
đại tướng lại đánh một tiếng chiêng, ngoài đội Địa bên tả là đội Nhật nối theo,
ngoài đội Nhật là đội Dương nối theo, ngoài đội Dương là đội Phong nối theo,
ngoài đội Phong là đội Xà nối theo, ngoài đội Xà là đội Phượng nối theo. Bên
hữu, ngoài đội Thiên là đội Nguyệt nối theo, ngoài đội Nguyệt là đội Âm nối
theo, ngoài đội Âm là đội Vân nối theo, ngoài đội Vân là đội Điểu nối theo,
ngoài đội Điểu là đội Long nối theo. Thành hình chữ nhất (
一). Nếu bên tả đội
Phượng gặp giặc thì lấy đội Phượng làm chính, đội Xà làm kỳ, đội Phong tiếp
chiến, đội Dương ứng cứu, đội Nhật làm chi bên tả, đội Địa làm cánh bên tả,
để cùng giúp nhau. Bên hữu đội Long gặp giặc thì lấy đội Long làm chính, đội
Điểu làm kỳ, đội Vân tiếp chiến, đội Âm cứu ứng, đội Nguyệt làm chi bên hữu,
đội Thiên làm cánh bên hữu. Như thế thành trận thứ nhất Thái cực bao hàm.
Nếu muốn biến làm trận Thái tố tam tài thì đại tướng đánh một tiếng chiêng,
thổi ba tiếng còi; đại tướng tiến lên bày trận ngũ hành mà đứng. Ở dưới thì hai
đội Thiên Địa cách nhau 50 bước mà đứng. Bên tả, ngoài đội Địa thì đội Nhật
đứng nối ngang theo để làm đáy trận. Bên hữu ngoài đội Thiên thì đội Nguyệt
cũng đứng nối ngang để làm đáy trận. Xong rồi, đại tướng lại đánh một tiếng
chiêng thì bên tả đội Dương đi chéo lên đứng vào bên ngoài đội Nhật, ngoài
đội Dương, đội Phong cũng đi chéo lên đứng nối theo, ngoài đội Phong, đội
Xà cũng đi chéo lên đứng nối theo, ngoài đội Xà đội Phượng cũng đi chéo lên
đứng nối theo. Bên hữu đội Âm đi chéo lên đứng bên ngoài đội Nguyệt, ngoài
đội Âm, đội Vân cũng đi chéo lên đứng nối theo, ngoài đội Vân, đội Điểu cũng
đi chéo lên đứng nối theo, ngoài đội Điểu, đội Long cũng đi chéo lên đứng nối
theo. Phép tiến lui, đánh đâm cũng giống trận trước. Đấy là trận thứ hai biến
làm Thái tố tam tài.
