Nguyễn Khắc Thuần
Thế Thứ Các Triều Vua Việt Nam
Chương 8
THẾ THỨ TRIỀU MẠC
TIỂU DẪN
Năm 1527, Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê. Triều Mạc được dựng lên kể từ
đó. Đành thịnh suy mỗi lúc một khác, nhưng xét về danh nghĩa, phải đến năm
1677, triều Mạc mới bị tiêu diệt hoàn toàn. Theo đó mà tính thì triều Mạc đã tồn
tại 150 năm, và đấy là một khoảng thời gian lịch sử rất đáng kể.
Nhưng từ năm 1527 trở đi, trên đất nước ta không phải chỉ có triều Mạc mà còn
có cả triều Lê, rồi từ năm 1558 trở đi lại có thêm chính quyền của họ Nguyễn ở
phía nam nữa. Đó là thực tế khiến cho các nhà sử học dễ bị lúng túng khi trình
bày về diễn tiến của lịch sử dân tộc ở giai đoạn này.
Ở đây, chúng tôi chỉ có ý định giới thiệu thế thứ của các triều đại sao cho dễ
theo dõi chứ không hề có ý định tham gia vào cuộc thảo luận để đánh giá triều
Mạc, bởi vậy, xin bạn đọc chớ nghĩ rằng chúng tôi có chút định kiện nào đó đối
với triều Mạc nên mới để triều Mạc ở sau triều Lê thời trung hưng.
Từ năm 1592 trở đi, vai trò của triều Mạc trên vũ đài chính trị của đất nước kể
như đã chấm dứt, nhưng dẫu sao thì họ Mạc vẫn còn và vẫn tiếp tục xưng đế
xưng vương, cho nên, sách này giới thiệu thế thứ của họ Mạc sau năm 1592
cũng là điều bình thường. Vấn đề ở đây không phải là thực lực và ảnh hưởng
của triều Mạc ra sao mà chỉ xét về danh nghĩa triều Mạc tồn tại đến lúc nào.
Bấy giờ, các thế lực phong kiến khác nhau đã tranh chấp với nhau rất quyết liệt.
Trong điều kiện đó, lãnh thổ và dân cư của từng thế lực luôn luôn bị biến động,
mọi ghi chép của sử cũ về hai lĩnh vực này chỉ có ý nghĩa tham khảo trong một
thời điểm cụ thể nào đó chứ không có giá trị chung cho cả triều Mạc.
I - THẾ THỨ THỜI CƯỜNG THỊNH CỦA TRIỀU MẠC
1 - Mạc Thái Tổ (1527 - 1529)
- Họ và tên: Mạc Đăng Dung.
- Nguyên quán: Cổ Trai, Nghi Dương (nay thuộc Hải Phòng).
- Thuở nhỏ Mạc Đăng Dung sống bằng nghề đánh cá, sau thi đỗ lực sĩ. Đời Lê
Tương Dực (1509 - 1516), Mạc Đăng Dung giữ chức Đô chỉ huy sứ, tước Vũ
