THẾ THỨ CÁC TRIỀU VUA VIỆT NAM - Trang 79

Hưng (1740 - 1786).
27 - Lê Chiêu Thống (1786 - 1788)
- Họ và tên: Lê Duy Kỳ, lại có tên khác là Lê Tư Khiêm.
- Chiêu Thống là con trưởng của thái tử Lê Duy Vĩ, tức là cháu đích tôn của Lê
Hiển Tông. Thái tử Lê Duy Vĩ vì trước đó phạm tội, bị phế làm thứ dân nên
không được truyền ngôi. Thân mẫu của Lê Chiêu Thống hiện chưa rõ.
- Lê Chiêu Thống sinh năm Ất Dậu (1765), lên ngôi tháng 8 năm Bính Ngọ
(1786), ở ngôi 2 năm, sau mất vì bệnh khi đang sống lưu vong tại Trung Quốc
vào tháng 10 năm Quý Sửu (1793), thọ 28 tuổi.
- Trong thời gian ở ngôi, vua có đặt một niên hiệu là Chiêu Thống (1786 -
1788). Thực ra, sử vẫn gọi Lê Chiêu Thống là Lê Mẫn Đế, nhưng trong trường
hợp đặc biệt này, thể theo kí ức mang dấu ấn tình cảm không được tốt đẹp của
dân gian, chúng tôi viết là Lê Chiêu Thống, sau mới chú thích rằng đó chính là
Lê Mẫn Đế.
Trở lên là các vua họ Lê. Tuy không liên tục và quyền bính thăng trầm không
dứt, nhưng trước sau, xét về danh nghĩa, họ Lê cũng đã truyền ngôi được 360
năm, gồm 27 đời vua. Trong số 27 đời vua nói trên, chúng ta thấy:
- 11 vua đầu, nối nhau trị vì 100 năm, tuy mạnh yếu không đều nhau, nhưng
nhìn chung, đó là những vị vua của thời cường thịnh. Sử gọi đó là thời Lê Sơ.
- Các vua từ đời thứ 12 trở đi, quyền lực càng ngày càng bị thu nhỏ, để rồi cuối
cùng chỉ còn là danh nghĩa tượng trưng mà thôi. Khái niệm thời Lê trung hưng
mà sử cũ vẫn thường nói đến có lẽ là không ổn.
- Cũng từ 27 vị vua nói trên, chúng ta thấy:
• Có ba vua chỉ làm vua một thời gian rồi nhường ngôi để làm thượng hoàng.
Đó là: Lê Thần Tông, Lê Hy Tông và Lê Dụ Tông.
• Vua thọ nhất là Lê Hiển Tông (69 tuổi), vua mất sớm nhất là Lê Gia Tông (14
tuổi).
• Có 7 vua chỉ sống không quá 20 tuổi. Đó là: Lê Thái Tông (19 tuổi), Lê Nhân
Tông (18 tuổi), Lê Túc Tông (16 tuổi), Lê Cung Hoàng (20 tuổi), Lê Chân Tông
(19 tuổi), Lê Huyền Tông (17 tuổi) và Lê Gia Tông (14 tuổi).
• Có 7 vua chỉ thọ từ trên 20 đến 30 tuổi. Đó là: Lê Nghi Dân (21 tuổi), Lê Uy
Mục (21 tuổi), Lê Tương Dực (28 tuổi), Lê Chiêu Tông (24 tuổi), Lê Trung
Tông (22 tuổi), Lê Đế Duy Phường (27 tuổi) và Lê Chiêu Thống (28 tuổi).