HÀN MẶC TỬ
Chính tên là Nguyễn Trọng Trí. Sinh ngày 22 Septembre 1912 ở Lệ Mỹ (Đồng Hới), mất ngày 11 novembre 1940. Trú ngụ ở Quy
Nhơn từ nhỏ. Nhà nghèo, cha mất sớm. Học trường Quy Nhơn đến năm thứ ba. Làm sở Đạc điền một độ; bị đau rồi mất việc. Vào
Nam làm báo ít lâu lại trở về Quy Nhơn. Kế đó mắc bệnh hủi, đưa vào nhà thương Quy Hòa rồi mất ở đó.
Làm thơ từ ngày mười sáu tuổi (lấy hiệu là Phong Trần rồi Lệ Thanh). Đến năm 1936, khi chủ trương tờ phụ trương văn chương báo
Saigon mới đổi hiệu là Hàn Mặc Tử
[91]
.
Đã đăng thơ: Phụ nữ tân văn, Saigon, Trong khuê phòng, Đông Dương tuần báo, Người mới.
Đã xuất bản: Gái quê (1936)
Tôi đã nghe người ta mạt sát Hàn Mặc Tử nhiều lắm. Có người bảo: “Hàn Mặc Tử? Thơ với
thẩn gì! Toàn nói nhảm. Có người còn nghiêm khắc hơn nữa: “Thơ gì mà rắc rối thế! Mình tưởng
có ý nghĩa khuất khúc, cứ đọc đi đọc lại hoài, thì ra nó lừa mình”. Xuân Diệu có lẽ cũng nghĩ đến
Hàn Mặc Tử trong khi viết đoạn này: “Hãy so sánh thái độ can đảm kia (thái độ những nhà chân
thi sĩ) với những cách đột nhiên mà khóc, đột nhiên mà cười, chân vừa nhảy, miệng vừa kêu: tôi
điên đây! Tôi điên đây! - Điên cũng không dễ làm như người ta tưởng đâu. Nếu không biết điên, tốt
hơn là cứ tỉnh táo như thường mà yên lặng sống”
[92]
.
Nhưng tôi cũng đã nghe những người ca tụng Hàn Mặc Tử. Trong ý họ, thi ca Việt Nam chỉ có
Hàn Mặc Tử. Bao nhiêu thơ Hàn Mặc Tử làm ra họ đều chép lại và thuộc hết. Mà thuộc hết thơ
Hàn Mặc Tử đâu có phải chuyện dễ. Đã khúc mắc mà lại nhiều: tất cả đều sáu bảy tập. Học thuộc
hết và chọn những lúc đêm khuya thanh vắng họ sẽ cao giọng, ngâm một mình. Bài thơ đã biến
thành bài kinh và người thơ đã trở nên một vị giáo chủ. Chế Lan Viên nói quả quyết: “Tôi xin hứa
hẹn với các người rằng, mai sau, những cái tầm thường, mực thước kia sẽ tan đi, và còn lại của
cái thời kỳ này, chút gì đáng kể đó là Hàn Mặc Tử”
[93]
.
Ngót một tháng trời tôi đã đọc thơ Hàn Mặc Tử
[94]
. Tôi đã theo Hàn Mặc Tử từ lối thơ Đường
đến vở kịch bằng thơ Quần tiên hội. Và tôi đã mệt lả. Chính như lời Hàn Mặc Tử nói trong bài tựa
Thơ điên, vườn thơ của người rộng rinh không bờ bến, càng đi xa càng ớn lạnh.
