Sai sót trong tính toán này hơi khó phát hiện. Trên thực tế, các yếu tố
ngoại lai không nhạy cảm với việc đánh giá quá thấp vì chúng mờ nhạt so
với các sai sót trong đánh giá - điều có thể diễn ra ở cả hai hướng. Như
chúng ta đã thấy ở Chương 6, có nhiều trường hợp trong đó con người đánh
giá quá cao sự bất thường hoặc một sự kiện bất thường cụ thể nào đó
(chẳng hạn khi các hình ảnh giật gân xuất hiện trong đầu họ) - mà như
chúng ta đã biết, đó là cách để các công ty bảo hiểm ăn nên làm ra. Vì thế,
quan điểm chung của tôi là các sự kiện này rất dễ bị ảnh hưởng bởi việc
tính toán sai, cùng với việc đánh giá chung quá thấp và đánh giá riêng quá
cao.
Khoảng cách càng xa với sự kiện thì sai sót càng trở nên trầm trọng hơn.
Cho đến nay, chúng ta chỉ xem xét tỷ lệ sai sót 2% trong trò chơi trước đó,
nhưng nếu nhìn vào các tình huống nơi có mức chênh lệch 1/100, 1/1.000,
hoặc 1/1.000.000, bạn sẽ thấy các sai sót đó cực kỳ lớn. Sự chênh lệch đó
càng lớn thì sự kiêu ngạo trí thức càng cao.
Ở đây, xin lưu ý một điểm đạc biệt về phán đoán theo trực giác của
chúng ta: ngay cả khi sống ở vùng Mediocristan, nơi các sự kiện lớn hiếm
khi xảy ra, chúng ta sẽ vẫn đánh giá thấp các trường hợp cực độ - tức là cho
rằng chúng thậm chí còn hiếm hoi hơn. Chúng ta đánh giá thấp tỷ lệ dự
đoán sai của mình ngay cả với các biến của đường cong Gauss. Trực giác
của chúng ta dưới mức Bình thường (sub-Mediocristani) nhưng chúng ta
không sống ở mức Bình thường. Những con số mà ta có thể đánh giá mỗi
ngày phần lớn đều thuộc về Cực độ (Extremistan), tức là được vận hành bởi
sự tập trung và phải phụ thuộc vào các Thiên Nga Đen.
Phỏng đoán và dự đoán
Không có sự khác biệt rõ ràng giữa việc phỏng đoán một biến số không
phải ngẫu nhiên khi ta không có đủ hoặc chỉ có một phần thông tin, ví dụ
như số lượng người tình qua đêm với Nữ hoàng Catherine II, và việc dự
đoán một biến số ngẫu nhiên, ví dụ như tỷ lệ thất nghiệp ngày mai hoặc thị
trường chứng khoán năm sau. Theo ý nghĩa này, việc phỏng đoán (điều tôi
