Chương 11 CÁCH TÌM KIẾM PHÂN
CHIM
DỰ ĐOÁN CỦA POPPER VỀ CÁC NHÀ DỰ ĐOÁN ■ POINCARÉ
VỚI QUẢ BÓNG BI-A ■ VON HAYEK ĐƯỢC PHÉP BẤT KÍNH ■
CÁC CỖ MÁY DỰ ĐOÁN ■ PAUL SAMUELSON MUỐN BẠN PHẢI
CÓ LÝ TRÍ ■ HÃY THẬN TRỌNG VỚI NHÀ TÂM LÝ HỌC ■ ĐÒI
HỎI VÀI ĐIỀU ỔN ĐỊNH
Chúng ta đã thấy được rằng a) chúng ta có xu hướng vừa “đi bằng đường
hầm” vừa suy nghĩ “kỹ lưỡng” (sự kiêu ngạo trí thức), và b) thành tích dự
đoán của chúng ta được đánh giá quá cao - nhiều người cho rằng mình có
thể dự đoán nhưng thực ra đều không thể.
Giờ đây, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn các giới hạn về cấu trúc không
được báo trước trong khả năng dự đoán của mình. Những giới hạn này có
thể phát sinh không phải từ chúng ta mà từ chính bản chất của hoạt động đó
- quá phức tạp, không chỉ đối với chúng ta mà còn đối với các công cụ mà
chúng ta có hoặc có thể nhận được. Một số Thiên Nga Đen vẫn khó nắm
bắt, đủ để giết chết các dự đoán của chúng ta.
CÁCH TÌM KIẾM PHÂN CHIM
Mùa hè năm 1998, tôi làm việc tại một học viện tài chính châu Âu. Viện
này muốn tạo cho mình sự khác biệt bằng cách thể hiện khả năng biết nhìn
xa trông rộng. Bộ phận giao dịch có năm nhà quản lý, tất cả đều nghiêm
nghị (luôn mặc complê màu xanh đậm, thậm chí vào những ngày thứ Sáu
khi có thể ăn mặc giản dị) - những người phải nỗ lực trong suốt mùa hè đó
để “đưa ra các kế hoạch năm năm”. Đây được xem là một tài liệu quan
trọng - một cẩm nang sử dụng cho toàn doanh nghiệp. Một kế hoạch năm
năm? Đối với một người rất hoài nghi về nhà hoạch định trung tâm, khái
niệm đó nghe thật nực cười; mức tăng trưởng của hãng này mang tính tự
