trọng. Không chỉ những vị điều hành doanh nghiệp ăn mặc chỉn chu, thiếu
kích thích tố sinh dục nam, mà cả những người có học vấn uyên thâm cũng
bị thứ vận may này đánh lừa. Nhận thức này đã thay đổi cách nhìn của tôi
về Thiên Nga Đen, từ sự may rủi thường tình của những người làm kinh
doanh thành vấn đề về tri thức và khoa học. Tôi cho rằng kết quả khoa học
không chỉ vô dụng trong thực tế, bởi nó xem nhẹ ảnh hưởng của những
điều gần như không thể xảy ra (hay khiến chúng ta bỏ qua chúng), mà phần
lớn trong số chúng thậm chí có thể tạo ra các Thiên Nga Đen. Những vấn
đề nêu trên không chỉ dừng lại ở các lỗi phân loại khiến bạn trượt môn điểu
cầm học. Tôi đã bắt đầu nhìn thấy hậu quả của ý tưởng trên.
TĂNG THÊM GẦN 4 KÍ LÔ
Ngày 19/10/1987, tức 4 năm rưỡi sau khi tốt nghiệp trường Wharton (và
tăng gần 4 kí lô), tôi tản bộ từ văn phòng của Ngân hàng Đầu tư Credit
Suisse First Boston ở trung tâm Manhattan về nhà ở khu Upper East Side.
Tôi đi chậm rãi vì khi đó tâm trạng rất hoang mang.
Có một sự kiện tài chính đáng buồn xảy ra trong ngày hôm đó - ngày thị
trường sụt giảm nhiều nhất trong lịch sử (hiện đại). Đáng buồn hơn cả là nó
xảy ra trong lúc chúng tôi tưởng rằng mình đã đủ tinh vi để có thể ngăn
chặn hay ít ra cũng dự đoán và kiểm soát được những cú sốc lớn, bởi trong
tay chúng tôi có nhiều nhà kinh tế học thông minh, Plato hóa (với những
phương trình dựa trên đường cong hình chuông hóa ra chỉ là đồ dỏm).
Thậm chí không có một dấu hiệu nào dự báo về cú rơi đó của thị trường.
Chỉ mới ngày hôm trước, không ai có thể hình dung sự cố này sẽ xảy ra -
nếu tôi nhìn ra khả năng này thì biết đâu người ta sẽ gọi tôi là đó mất trí. Sự
kiện này hội đủ tiêu chuẩn của một Thiên Nga Đen, nhưng khi đó, tôi hoàn
toàn không có khái niệm gì về thuật ngữ này.
Tình cờ, tôi gặp Demetrius, một đồng nghiệp của mình trên phố Park, và
khi chúng tôi bắt đầu nói chuyện thì một phụ nữ trông rất căng thẳng, mất
hết tự chủ chen ngang vào, “Này, hai anh có biết chuyện gì đang xảy ra
không?” Những người đi bộ trên vỉa hè trông có vẻ bàng hoàng. Trước đó,
