Bây giờ, nếu tôi nói rằng có thể bạn sẽ gặp một người nặng vài ngàn tấn
hay cao vài chục dặm, bạn sẽ hoàn toàn đúng khi bảo tôi đi khám não hoặc
chuyển sang viết tiểu thuyết khoa học viễn tưởng. Tuy nhiên, bạn không thể
dễ dàng bác bỏ những biến thể cực độ với một tiêu chuẩn số lượng khác,
đây là lý do chúng ta cần đi tiếp.
Đất nước Extremistan lạ lùng
Hãy xem xét trị giá tài sản của một ngàn người mà bạn tập hợp trong sân
vận động. Hãy bổ sung vào nhóm ấy người giàu nhất hành tinh - cứ cho là
Bill Gates, nhà sáng lập Microsoft. Giả định rằng giá trị tài sản của ông ta
vào khoảng 80 tỷ đô-la trong khi tổng tài sản của một ngàn người chỉ
chừng vài triệu đô-la. Vậy tài sản của Bill Gates chiếm bao nhiêu phần trăm
trong tổng số? 99,9%? Thật ra, tất cả tài sản của một ngàn người đó cũng
không bằng phần số lẻ mất đi do lỗi làm tròn số tài sản, hay chỉ là khoản
biến thiên trong danh mục đầu tư cá nhân của ông ta trong vài giây vừa
qua. Nếu áp dụng tỷ lệ trên cho trọng lượng, Bill Gates phải nặng đến 50
triệu pound!
Hãy lập lại thí nghiệm đó với doanh số bán sách. Hãy chọn ra một ngàn
tác giả (hay những người nài nỉ xin xuất bản sách nhưng tự gọi mình là “tác
giả” thay vì “người chầu chực”) và kiểm tra doanh số bán sách của họ. Sau
đó bổ sung vào nhóm này một tác giả đương thời (hiện đang) có nhiều độc
giả nhất, chẳng hạn như J. K. Rowling, tác giả của Harry Porter với vài
triệu cuốn sách đã được tiêu thụ, ta sẽ khiến một ngàn tác giả còn lại trở
nên nhỏ bé bởi tổng lượng độc giả của họ tối đã cũng chỉ khoảng vài trăm
ngàn.
Hãy thử tiến hành thí nghiệm tương tự với những câu trích dẫn có tính
học thuật (việc một học giả này mượn lời học giả khác trong các ấn phẩm
trang trọng), các tham khảo của phương tiện truyền thông, thu nhập, quy
mô công ty… Chúng tôi xin gọi đó là những vấn đề xã hội bởi chúng do
con người tạo ra, khác với các vấn đề về thể chất như số đo vòng eo chẳng
hạn.
