Ngụy biện thứ hai nằm ở việc không tính đến sự suy biến của dự đoán
khi thời gian dự đoán bị kéo dài. Chúng ta không nhận biết đầy đủ mức độ
khác biệt giữa tương lai gần và tương lai xa. Tuy nhiên, theo thời gian, sự
suy biến trong việc dự đoán đó sẽ hiển hiện rõ thông qua cách kiểm tra nội
quan đơn giản - thậm chí không cần đến các tài liệu khoa học, điều rất hiếm
xảy ra đối với chủ đề này. Ví dụ các dự đoán, dù là dự đoán kinh tế hay
công nghệ, được thực hiện vào năm 1905 cho một phần tư thế kỷ tiếp theo.
Các dự đoán về năm 1925 đúng đến mức nào? Để có được trải nghiệm
thuyết phục, hãy tìm đọc cuốn tiểu thuyết 1984 của George Orwell. Hoặc
nhìn vào các dự đoán gần đây được thực hiện vào năm 1975 về các viễn
cảnh của thiên niên kỷ mới. Nhiều sự kiện đã xảy ra và nhiều công nghệ
mới đã xuất hiện nằm ngoài sự tưởng tượng của các nhà dự đoán đó; thêm
nhiều sự kiện được kỳ vọng xảy ra hoặc xuất hiện nhưng đã không xuất
hiện. Từ trước đến nay, các sai số dự đoán của chúng ta rất lớn, và có lẽ
chẳng có lý do gì chúng ta lại tin rằng mình bỗng nhiên được vinh hạnh
nhìn thấy tương lai nhiều hơn so với tổ tiên mù lòa của mình. Các dự đoán
của những kẻ quan liêu có xu hướng được dùng để giải tỏa căng thẳng hơn
là để phục vụ cho việc đưa ra chính sách phù hợp.
Ngụy biện thứ ba, và có lẽ là phần nghiêm trọng nhất, là việc hiểu lầm
đặc tính ngẫu nhiên của các biến số đang được dự đoán. Nhờ vào yếu tố
Thiên Nga Đen, các biến số này có thể mang lại những viễn cảnh lạc quan
hơn nhiều - hoặc bi quan hơn nhiều - so với điều đang được mong đợi. Hãy
nhớ lại thử nghiệm của tôi với Dan Goldstein về đặc trưng miền trong trực
giác của chúng ta, về cách chúng ta thường không mắc lỗi ở Mediocristan,
nhưng lại mắc lỗi lớn ở Extremistan do không thấy rõ được hậu quả của sự
kiện hiếm hoi đó.
Hàm ý gì ở đây? Ngay cả khi đồng ý với một dự đoán nào đó, bạn cũng
phải lo lắng về khả năng xảy ra độ lệch đáng kể thật sự của dự đoán đó. Đối
với một nhà đầu cơ - người không phụ thuộc vào thu nhập cố định, những
độ lệch như thế có thể là tin vui; tuy nhiên, một người hưu trí với các thuộc
tính rủi ro đã định sẵn sẽ không thể nào chịu được với những cú xoay
chuyển kiểu đó. Thậm chí tôi sẽ nói thêm và - sử dụng tranh luận về độ sâu
