từ đâu thì câu trả lời cho thấy rõ là họ đã rơi vào cái bẫy “ngụy biện trò
chơi” - bạn sẽ thấy có một sự kết hợp kì lạ giữa kỹ năng chuyên môn và lỗ
hổng kiến thức ở các nhà bác học ngốc nghếch. Chưa lần nào tôi nhận được
một câu trả lời thông minh hoặc một câu trả lời nào không đánh vào tâm lý
tình cảm của con người. Vì muốn chất vấn toàn bộ công việc của họ, nên có
thể hiểu được rằng tôi đã lôi ra tất cả những từ ngữ xúc phạm như “nỗi ám
ảnh”, “chỉ vì tiền”, “triết học”, “nhà phê bình”, “kẻ vô công rỗi nghề”, “kẻ
nhàm chán lặp đi lặp lại”, “người hành nghề” (đây là sự xúc phạm trong
giới học giả), “quá hàn lâm” (đây là sự sỉ nhục trong kinh doanh). Việc
nhận được bằng ấy lời sỉ nhục không hẳn là quá tệ, bạn sẽ nhanh chóng
quen với nó và tập trung vào những gì chưa được nói đến. Những nhà giao
dịch lão luyện được huấn luyện để đối mặt với những lời cáu giận cường
điệu. Nếu bạn làm việc trong một môi trường hỗn loạn, ai đó đang điên tiết
vì bị mất tiền có thể rủa sa sả vào mặt bạn cho tới khi sắp đứt dây thanh
quản, rồi sau đó chẳng còn nhớ gì cả và chỉ một giờ sau, lại hồ hởi mời bạn
đến dự bữa tiệc Giáng sinh tổ chức tại nhà anh ta. Vì thế bạn sẽ “miễn
nhiễm” trước những lời nhục mạ, đặc biệt khi học cách tự nhủ rằng con
người đang phát ra những lời đó là một “biến thể” của loài khỉ hình người
đầy ồn ào và mất kiểm soát. Hãy giữ bình tĩnh, mỉm cười, tập trung phân
tích người nói chứ không phải lời nói, và bạn sẽ chiến thắng trong cuộc
tranh luận đó. Hành động công kích một kẻ trí thức chứ không phải ý tưởng
của anh ta là việc làm khiến ta hãnh diện. Nó cho thấy rằng người công
kích đó chẳng có gì sắc sảo để nói về thông điệp của bạn cả.
Sau khi tham dự một trong những buổi diễn thuyết của tôi, nhà tâm lý
học Philip Tetlock (người công kích các chuyên gia mà chúng ta đã đề cập
ở Chương 10) đã nói rằng ông rất ấn tượng với trạng thái bất hòa về nhận
thức vô cùng căng thẳng hiện hữu ở phía khán giả. Có một sự khác biệt lớn
giữa cách thức con người giải quyết xung đột nhận thức này, khi mà nó là
điểm cốt lõi của những gì đã được dạy và trong mọi phương pháp thực
hành, và cách họ nhận ra rằng mình vẫn sẽ tiếp tục vận dụng chúng. Có một
hiện tượng là hầu như những ai công kích suy luận của tôi đều đã công kích
một dị bản của nó, kiểu như “tất cả đều ngẫu nhiên và không thể dự đoán
