thế diễn ra ở tần số rất cao. Nhiều trường hợp diễn ra khá ngoạn mục. Trên
thực tế, toàn bộ quá trình tìm kiếm tri thức đều dựa trên việc tiếp nhận sự
hiểu biết thông trường và những niềm tin khoa học đã được chấp nhận,
đồng thời dùng bằng chứng phản trực giác mới để phân nhỏ chúng thành
nhiều phần, dù ở quy mô nhỏ (mỗi khám phá khoa học chính là một nỗ lực
sản sinh ra tiểu Thiên Nga Đen) hay với quy mô lớn hơn (như với thuyết
tương đối của Poincaré và Einstein). Các nhà khoa học có lẽ chỉ biết cười
nhạo các bậc tiền bối của mình, nhưng do chuỗi các khuynh hướng thần
kinh của con người mà hầu như không ai trong số họ nhận ra rằng trong
tương lai (thật đáng buồn là không xa), sẽ có người cười nhạo lại những
niềm tin của họ. Như trong trường hợp này, tôi và quý độc giả đang cười
nhạo trạng thái hiện tại của kiến thức xã hội. Những nhân vật quan trọng
này không thấy được tính tất yếu của quá trình xem xét lại toàn bộ công
việc sắp đến, điều này có nghĩa là bạn có thể tin rằng những người này sẽ
mang bất ngờ đến cho mình.
PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP TỪ GÀ TÂY
Siêu triết gia Bertrand Russell trình bày một biến thể vô cùng độc hại
khiến tôi choáng váng trong minh họa cho cái mà giới của ông gọi là Bài
Toán Quy Nạp hay Bài Toán về Kiến Thức Quy Nạp (in hoa để thể hiện
mức độ quan trọng của nó) - hiển nhiên, nó là nguồn gốc của mọi vấn đề
phát sinh trong cuộc sống. Làm thế nào chúng ta có thể đi từ những trường
hợp cụ thể đến các kết luận tổng quát một cách lôgic được? Làm thế nào
chúng ta biết được mình biết những gì? Làm thế nào để biết những gì mình
quan sát được từ một số đối tượng và biến cố nhất định có đủ để rút ra các
thuộc tính khác của chúng? Luôn có những cái bẫy được giăng sẵn trong
bất kỳ loại kiến thức nào mà chúng ta có được nhờ quan sát.
Lấy ví dụ về một con gà tây được cho ăn mỗi ngày. Việc mỗi ngày được
cho ăn sẽ giúp con gà tin rằng quy luật chung của cuộc đời là nó sẽ được
cho ăn mỗi ngày bởi những con người thân thiện “luôn vì lợi ích tốt nhất
của nó”, đúng theo cách mà chính trị gia hay nói. Vào buổi chiều trước Lễ
