Con gà tây trước và sau Lễ Tạ ơn. Lịch sử của một quá trình hơn một
nghìn ngày không thể giúp bạn biết được chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo. Việc
dự đoán tương lai từ quá khứ một cách ngây thơ ấy có thể được vận dụng
vào bất kỳ trường hợp nào.
Minh họa 1 cho thấy dạng nguyên mẫu của bài toán quy nạp được va
chạm từ thực tế cuộc sống. Bạn quan sát một biến số giả thuyết trong một
nghìn ngày. Nó có thể là bất cứ thứ gì (với một vài thay đổi không đáng kể)
như: doanh số bán sách, huyết áp, tội ác, thu nhập cá nhân, một mã cổ
phiếu, lãi suất vay hay số người đến một nhà thờ Chính Thống giáo ở Hy
Lạp nào đó trong ngày Chủ Nhật. Sau đó, bạn chỉ dựa vào dữ liệu quá khứ
để rút ra một vài kết luận về thuộc tính của mẫu quan sát đó kèm theo các
dự báo cho một nghìn, hay thậm chí là năm nghìn ngày tiếp theo. Vào ngày
thứ một nghìn lẻ một - bùm! Một thay đổi lớn xảy ra mà quá khứ hoàn toàn
không có sự chuẩn bị nào cho nó cả.
Lấy ví dụ về tính bất ngờ của Cuộc Chiến Vĩ Đại (Great War). Sau các
trận đánh của Napoleon, thế giới trải qua những ngày tháng hòa bình - điều
khiến nhiều nhà quan sát tin rằng những cuộc xung đột có tính tàn phá
nghiêm trọng đã chấm dứt. Tuy nhiên, thật ngạc nhiên! Nó đã trở thành một
cuộc chiến gây thương vong lớn nhất trong lịch sử nhân loại tính đến thời
điểm đó.
