Thiền sư THANH ĐÀM
hiệu MINH CHÁNH
(Đời pháp thứ 42, tông Tào Động)
Thiền sư Thanh Đàm hiệu Minh Chánh là Trụ trì chùa Bích Động ở làng Đam
Khê, phủ An Khánh, tỉnh Ninh Bình. Người khai sơn chùa Bích Động là hai vị sư Trí
Kiên và Trí Thể đến đây năm 1700. Thiền sư Minh Chánh là vị Trụ trì sau này. Sư là đệ
tử Thiền sư Đạo Nguyên lúc bấy giờ đang trụ trì Thiền viện Nguyệt Quang, một Tổ đình
của môn phái Chân Nguyên. Sư xuất gia năm 1807, thọ giới Cụ túc năm 1810. Khoảng
này có lẽ Sư hai mươi hoặc trên hai mươi tuổi.
Sau khi xuất gia, một hôm Sư hỏi Thiền sư Đạo Nguyên:
- Tâm không phải ở trong thân, cũng không phải ở ngoài thân, cũng không phải ở
chặng giữa, vậy rốt cuộc tâm ở chỗ nào?
Đạo Nguyên cười xoa đầu Sư và nói bài kệ:
Theo thời ứng dụng,
Gặp vật thấy cơ,
Tánh vốn như như,
Nào ngại trong ngoài.
(Tùy thời ứng dụng,
Ngộ vật kiến cơ,
Tánh bản như như,
Hà quan nội ngoại.)
Ngày thọ giới Cụ túc, Sư cũng được Đạo Nguyên cho một bài kệ:
Quang phóng giữa mày không phải Phật,
Dưới chân mây trắng chẳng là Tiên.
Bảo ông nuôi dưỡng trâu cường tráng,
Hôm sớm cày sâu mảnh ruộng nhà.
(Quang phóng mi gian vô đạo Phật,
Vân sinh túc hạ vị ngôn tiên.
Nhiêu quân bảo dưỡng ngưu nhi tráng,
Triêu tịch thục canh bỉ thốn điền.)
Đến năm 1819, Sư sáng tác sách Pháp Hoa Đề Cương tại viện Liêm Khê. Trong
đây, Sư có đặt ra một số câu hỏi để giải thích về Diệu tâm như:
Hỏi: Tại sao không chỉ thẳng cái thứ nhất là Diệu tâm xưa nay, mà lại chỉ cái thứ
hai là căn tánh để làm phương tiện tu hành?
Đáp: Tâm vốn vô hình, làm sao mà chỉ? Trước kia tôi đã nói một lần rồi, ngôn
thuyết và biểu thị, không nắm được tâm. Tuy vậy, dù tâm vô hình, nhưng sự ứng dụng
của tâm lại có vết tích, vì có vết tích nên có thể chỉ bày khiến cho người tu học có thể
nhìn vết tích của sự ứng dụng, do ánh sáng ấy mà về được tâm.
