Ai Cập, mẹ của Horus, nữ thần của y học, hôn nhân, trồng trọt lúa mì v.v… hình tượng của nền văn
minh sơ thủy của Ai Cập. Astarte: nữ thần của thiên khung, của các dân tộc Sémites, bảo hộ cho nhiều
đô thị, với những tên khác nhau (Ishtar, Astoret, v.v…). Zeus: tên Hy Lạp của Jupiter. Pallas: một trong
những tên của Minerve, coi như nữ thần của chiến tranh. Cybele: con gái của Trời, nữ thần của Đất và
các động vật, vợ của Kronos, mẹ của Jupiter, Neptune, và Pluton, v.v… Demeter: theo thần thoại Hy
Lạp, bà là nữ thần nông nghiệp, thiên nhiên, mùa màng và sung túc (là Cérès của La Mã). Triptolème:
Vua xứ Éleusis, sáng chế lưỡi cày, học được của Cérès (thần Đất của thần thoại La Mã) nghề canh nông
và truyền dạy cho cư dân Attique (Hy Lạp).
Evan, Léné, Iacchos: những tên khác nhau để chỉ Dionysus.
Tử lan hoa (violette): gọi là hoa tím thì có thể lầm với những loài hoa màu tím khác, tốt nhất là dịch âm
là viôlet, nhưng lại sợ có nhiều người lầm nó với hoa chân chim (pied d’alouette) vẫn bị gọi sai là
viôlet, cho nên dịch là tử lan hoa (loại hoa lan màu tím) thì không lầm với cái gì được.
“Người trồng cây nho và dạy bảo cho người trần tục chà đạp những chùm
nho để cho rượu vang chảy ra. Lộng lẫy và nhân từ, Người ruổi rong khắp thế
gian, có một đoàn tùy tùng dài đi theo. Để tháp tùng Người, tôi đội lốt một
người chăn dê: từ trán tôi mọc ra hai cái sừng mới nhú, mũi tôi tẹt và tai tôi
nhọn; hai cái hạch lủng lẳng ở cổ tôi, như ở cổ những con dê cái; ở mông tôi
ve vẩy một cái đuôi dê đực và đôi cẳng chân lông lá của tôi tận cùng bằng
một cái móng sừng đen và trẽ đôi, nó gõ mặt đất nhịp nhàng.
“Dionysus đi trọn vẹn khắp thế giới cuộc du hành đắc thắng. Cùng với
Người, tôi đi qua xứ Lydie
, những đồng nội xứ Phrygie
, những đồng bằng
nóng bỏng nước Ba Tư, xứ Medie
đầy những sương giá, xứ Ả Rập hạnh
phúc và châu Á phong phú. Có những đô thành phồn thịnh chân dầm sóng
biển, Người tiến lên, trên một cỗ xe kéo bằng những sư tử và mèo rừng, theo
nhịp những tiếng sáo, tiếng chũm chọe và tiếng trống, được sáng chế cho
những biểu diễn thánh kịch của Người. Các cô gái Bacchante, Thiase và
Ménade đầu đội mũ da hươu sao non, vung vẩy cây tiêu thần trượng có quấn
