THIÊN THẦN VÀ ÁC QUỶ - Trang 279

của Santi, lăng mộ hang quỷ". Ông có hiểu thế là sao không?
- Tôi chẳng hiểu gì cả.
Đột nhiên Langdon ngẩng phắt lên. Vừa rồi anh quên biến mất phần sau của câu
thơ. Hang quỷ?
- Đúng rồi! - Langdon hỏi ông già hướng dẫn viên - Đúng rồi! Có nhà nguyện
nào của Raphael có giếng trời hình tròn không?
Ông ta lại lắc đầu lần nữa:
- Theo như tôi biết thì chỉ có ở mỗi điện Pantheon này thôi. - Ngừng một lát. -
Nhưng mà…
- Nhưng sao? - cả Vittoria lẫn Langdon cùng đồng thanh.
Lúc này ông già lại ngẩng cao đầu và tiến lại bên họ.
- Hang quỷ… - ông ta tự lẩm bẩm một mình. - Hang quỷ… thì là… buco
diavolo phải không nhỉ?
Vittoria gật đầu:
- Hiểu theo nghĩa đen thì đúng là thế.
Ông già khẽ mỉm cười:
- Có một thuật ngữ mà lâu rồi không thấy ai nhắc đến. Nếu tôi không nhầm, thì
buco diavolo nghĩa là cái hầm.
- Cái hầm à? - Langdon hỏi lại. - Giống như hầm mộ phải không?
- Đúng, nhưng là một dạng hầm mộ đặc biệt. Chắc hang quỷ là một từ cổ để nói
đến một hầm mộ lớn đặt trong nhà nguyện, bên dưới một mộ phần khác.
- Một cái hầm mộ đào thêm à? - Langdon hỏi ngay, anh đã hiểu ông già định nói
đến cái gì.
Người hướng dẫn viên già có vẻ rất nể phục:
- Đúng rồi, tôi định dùng từ ấy đấy.
Langdon phân vân. Hầm mộ đào thêm là một giải pháp rẻ tiền của nhà thờ trong
một số tình huống rất khó xử. Khi nhà thờ muốn thể hiện sự tôn vinh với một
thành viên của mình bằng cách đặt mộ phần của người đó trong nhà nguyện,
những người còn lại trong gia tộc thường yêu cầu phải chôn các thành viên khác
của gia đình họ chung vào một chỗ… để đảm bảo rằng họ cũng sẽ được mai
táng trong nhà thờ. Tuy nhiên, nhiều nhà thờ không có đủ tiền bạc và diện tích
để xây mộ phần cho cả một gia tộc như thế, nên họ cho đào những hầm mộ đào
thêm - một cái hố để chôn những thành viên khác của hoàng tộc nhưng không