Thoạt đầu, tôi cũng bị đánh lừa bởi tính “ngồi lê đôi mách” của câu chuyện.
Thế nhưng càng lúc tôi càng bị cuốn vào trò chơi ghép hình, dần dần khám
phá ra vô số câu chuyện về thân phận con người và về lịch sử. Tôi gọi kỹ
thuật của Ono là kỹ thuật ghép hình, những con người sống gần nhau về
mặt không gian nhưng hoàn toàn xa lạ, những sự kiện tách rời trong những
khoảng thời gian khác nhau, những chuyện kể chẳng liên quan gì nhau…,
chỉ khi hoàn thành trò chơi người ta mới sửng sốt bởi mối liên hệ chằng
chịt phức tạp, các số phận quyện chặt trong lịch sử bi thảm của họ. Xuyên
suốt các mảnh ghép, Ono luôn có những hình ảnh mang tính biểu tượng,
trong TRÔI TRÊN VỊNH là con tàu Midori bị viết sai thành Midorỉ bỗng
dưng xuất hiện như một chiếc tàu ma, trong TIẾNG HÁT NGƯỜI CÁ là
tiếng hát nàng tiên cá đã mất đi… Những biểu tượng ám ảnh, như quá khứ
chưa bao giờ được quên đi, dù có những thế hệ khác đã lớn lên, trong vũng,
trong làng, trên đất nước Nhật Bản. Đối với Ono, có một Nhật Bản truyền
thống đang mất đi, một Nhật Bản đã bị hủy hoại bởi cuộc chiến tranh trong
quá khứ, giờ đây mang gương mặt sứt sẹo không thể nào lành lại được.
Khi kể về một Nhật Bản khác như vậy, Masatsugu Ono cũng trở nên hấp
dẫn bởi một thứ ngôn ngữ đặc biệt bản địa (đặc biệt là ngôn ngữ đối thoại),
hài hước; những câu văn giàu hình ảnh, đa dạng về cấu trúc. Điều này, hẳn
nhiên là một cản trở trong trường hợp chuyển sang các ngôn ngữ khác.
Chính vì vậy, việc chuyển ngữ sang tiếng Việt là hoàn toàn không dễ dàng
với dịch giả, thật khó để tìm một cấu trúc ngôn ngữ tương đồng hoặc những
biểu cảm cá biệt của từ ngữ, dù bản dịch, theo tôi biết, đã là một nỗ lực để
chuyển tải sự đặc sắc của ngôn ngữ gốc.
Điều này, cùng với những vấn đề anh quan tâm (vấn đề dân thiểu số, vấn
đề chủ nghĩa thực dân, sự hủy hoại văn hóa truyền thống…), làm dấy lên
trong tôi một câu hỏi, tại sao Masatsugu Ono, sinh năm 1970, thuộc lớp nhà
văn trẻ ở Nhật Bản, lại có xu hướng đi ra khỏi tính chất toàn cầu hóa trong
văn học Nhật Bản? Có phải, vì toàn cầu hóa là một cơ hội cho nhà văn tâm
thế rõ ràng hơn để nhìn một cách sâu sắc về đất nước mình? Nói cách khác
