TIỂU LONG NỮ - Trang 5

văn học coi Hoàng Ngọc Phách, tác giả của tiểu thuyết "Tố Tâm" (xuất bản
năm 1925) là người đầu tiên viết tiểu thuyết ở Việt Nam. Tuy nhiên, cũng
có ý kiến bác lại, cho rằng tiểu thuyết ở Việt Nam có sớm hơn (khoảng
trong những năm Đại chiến thế giới thứ nhất) và những tiểu thuyết đó ra
đời đầu tiên ở Nam Bộ.
Lỗ Tấn (nhà văn lớn Trung Quốc) khi trích dẫn lời người xưa cho rằng
"nhà tiểu thuyết gom góp những câu nói vụn vặt, những mẩu chuyện vụn,
lấy thí dụ gần đó để làm ra những cuốn sách ngắn, gọn, tuy vậy cũng có thể
lấy đó để răn mình, sắp xếp việc nhà". Những nhà tiểu thuyết đầu tiên ở
Trung Quốc phần lớn "thuộc dòng phái sinh ra tử các chửc quan nhỏ, sách
họ làm là do câu chuyện đường phố, lời nói ngõ làng, vào lỗ tai ra lỗ miệng
mà tạo ra".
Trong biển cả tiểu thuyết mà các "nhà văn" sáng tác ra (khái niệm "nhà
văn" là một khái niệm chỉ những người viết hư cấu, "bịa đặt" - chữ của
Nguyễn Công Hoan - hẳn cũng chỉ là một khái niệm mới, ở ta từ thế kỷ
XIX về trước không có) bao gồm đủ mọi thử chuyện ái, ố, hỷ, nộ trên đời:
Tính chất thị phi, không tin cậy khiến người ta thậm chí nghi ngờ tư cách
của chính những người viết ra nó. Trong câu trích dẫn trên đây từ sách của
Lỗ Tấn ("Sơ lược lịch sử tiểu thuyết Trung Hoa") tôi đặc biệt chú ý đến chi
tiết người viết tiểu thuyết ("nhà văn ) đều là "các chức quan nhỏ ? Vì sao lại
thế? Các chức quan nhỏ từ xưa tới nay phần lớn đều nghèo, họ thuộc bậc
thang thấp nhất trong giới quan trường nhưug lại đứng đầu trong "bọn thảo
dân". Địa vị "trung dung" không cao, không thấp "chân không đến đất, cật
không đến trời", cộng với sự rỗi hơi trong công việc khiến họ có thể có
nhiều cơ hội "nắm thông tin" trong thiên hạ nhiều hơn những người ở tầng
lớp khác. Chữ nghĩa đầy mình cũng chẳng làm gì, thời gian nhàn rỗi cũng
chẳng làm gì… Vậy thì tôt nhất ngồi viết tiểu thuyết.
Trong quan niệm của tôi, truyện ngắn là một thể loại viết khó hơn tiểu
thuyết nhiều.
Nó là một thứ "luyện công" cho nghệ thuật viết văn, là một thử mỹ
nghệ kim hoàn đòi hỏi tinh vi, khéo léo và "bác học". Tiểu thuyết tạp hơn,
có thể viết "tất tay" và không phải tôn sức nhiều như truyện ngắn. Đương