NGHIỆP LỰC – QUẢ CỦA ÁC NGHIỆP, THIỆN NGHIỆP
401
4- Payogavipatti: Cố gắng trong mọi ác pháp,
đó là ác tâm có tâm tinh tấn cố gắng tạo những ác
nghiệp do thân, khẩu, ý.
Đó là 4 điều kiện thuận duyên để ác nghiệp cho
quả khổ. Nếu có một hay nhiều điều kiện thuận
duyên này, thì ác nghiệp có cơ hội cho quả khổ.
Như vậy, thiện nghiệp khi gặp thuận duyên
(sampatti), thì mới có cơ hội cho quả an lạc, nếu gặp
nghịch duyên (vipatti), thì không có cơ hội cho quả
an lạc. Ác nghiệp khi gặp thuận duyên (vipatti), thì
mới có cơ hội cho quả khổ, nếu gặp nghịch duyên
(sampatti), thì không có cơ hội cho quả khổ.
Ví dụ: Một người sống ở đời, có khi tạo thiện
nghiệp, bằng thân, khẩu, ý; có khi tạo ác nghiệp
bằng thân, khẩu, ý đến lúc lâm chung xảy ra một
trong hai trường hợp:
- Nếu thiện tâm ghi nhớ đến thiện nghiệp nào của
mình đã tạo, sau khi chết, do thiện nghiệp ấy cho quả
được tái sinh làm chư thiên ở cõi trời dục giới (hoặc
sắc giới, vô sắc giới) (gatisampatti), thì hưởng sự an
lạc trong cõi trời ấy cho đến hết tuổi thọ, còn mọi ác
nghiệp không có cơ hội cho quả khổ.
- Nếu ác tâm ghi nhớ đến ác nghiệp nào của
mình đã tạo, sau khi chết, do ác nghiệp ấy cho quả
bị tái sinh trong cõi địa ngục (gativipatti), thì chịu
quả khổ do ác nghiệp của mình đã tạo cho đến mãn
kiếp, còn mọi thiện nghiệp không có cơ hội cho
quả an lạc.
