Tôn Vũ
Tôn tử binh pháp
Thiên Thứ Bảy
Quân Tranh
Tôn Tử viết :
- Phàm dụng binh chi pháp …ý quên … phép dùng binh thường, tướng soái
nhận lệnh vua, trưng tập dân chúng, tổ chức quân đội, sau mới bày trận đối
địch. Trong quá trình đó, khó nhất là quân tranh, nghĩa là giành lấy lợi thế.
Cái khó nhất của việc này là phải biến đường vòng thành đường thẳng, biến
bất lợi thành có lợi. Tuy đi đường vòng nhưng lấy cái lợi nhỏ dụ địch thì
mới có thể xuất phát sau mà tới được trước yếu địa cần tranh, thế là hiểu
được phương pháp biến cong thành thẳng.
- Quân tranh vừa có cái lợi, vừa có nguy hiểm. Nếu đem toàn quân có trang
bị nặng nề đi tranh thì không thể đạt được dự định, nếu bỏ lại trang bị nặng
thì trang bị nặng sẽ tổn thất. Vì thế, cuốn giáp tiến gấp, ngày đêm không
nghỉ để đi trăm dặm tranh lợi thì tướng lĩnh ba quân có thể bị bắt, lính khỏe
tới trước, yếu tới sau. Cuối cùng chỉ có một phần mười binh lực đến trước.
Đi năm mươi dặm tranh lợi, tướng lĩnh tiền quân sẽ bị chặn, chỉ có một nửa
binh lực tới trước. Đi ba mươi dặm tranh lợi, chỉ có hai phần ba binh lực tới
trước. Quân đội không có trang bị nặng ắt thua, không có lương thảo ắt
chết, không có vật tư ắt khó sống.
- Chưa biết ý đồ chiến lược của các chư hầu, không thể tính việc kết giao ;
chưa thông địa hình sông núi, đầm hồ, không thể hành quân ; không dùng
người dẫn đường không thể chiếm địa lợi. Dùng binh đánh trận phải dựa
vào biến hóa gian trá mới mong thành công, phải căn cứ vào chỗ có lợi hay
không mà hành động, tùy sự phân tán hay tập trung binh lực mà thay đổi
chiến thuật. Quân đội hành động thần tốc thì nhanh như gió cuốn, hành
động chậm rãi thì lừng khừng như rừng rậm, khi tấn công thì như lửa cháy,
khi phòng thủ thì như núi đá, khi ẩn mình thì như bóng tối, khi xung phong
thì như sấm sét. Chiếm được làng xã phải phân binh đoạt lấy, mở rộng lãnh
thổ, phải phân binh trấn giữ ; cân nhắc lợi hại được mất rồi mới tùy cơ hành
