Tôn Vũ
Tôn tử binh pháp
Thiên Thứ Chín
Hành Quân
Tôn Tử viết :
- Khi hành quân và dựng trại ở những dạng địa hình khác nhau, khi phán
đoán tình hình quân địch, phải chú ý : ở vùng núi, phải dựa vào vùng sơn
cốc có nước và cỏ, hạ trại tại chỗ cao, hướng về ánh sáng. Nếu địch chiếm
được chỗ cao thì không đánh lên. Khi vượt sông, nên hạ trại xa bờ. Nếu
địch vượt sông đánh ta, ta không nên giao chiến với địch ở dưới sông, chờ
địch sang sông được phân nửa mới đánh thì được lợi. Nếu muốn quyết
chiến với địch, nên bày trận sát bờ sông. Hạ trại bên bờ sông cũng phải
chiếm chỗ cao, đón ánh sáng, không được theo hướng ngược dòng sông
công địch. Nếu gặp vùng đầm lầy nước mặn, phải ở gần nơi có nước và cỏ,
lưng dựa vào lùm cây. Nếu gặp vùng đồng bằng, phải chiếm nơi rộng rãi,
bên phải có gò cao, phía trước mặt thấp, phía sau lưng cao. Nhờ lợi thế của
4 cách xử trí đó mà Hoàng Đế đã thắng 4 vị vua khác.
- Phàm hạ trại nên ở nơi cao ráo tránh ẩm thấp, ở nơi sáng tránh chỗ tối
tăm, ở nơi gần cỏ và nước có đường vận chuyển quân nhu tiện lợi, tướng sĩ
không bị nhiễm bệnh, đó là đảm bảo cho chiến thắng. Hành quân ở vùng
nhiều gò đống, đê điều, tất phải chiếm phần cao ráo sáng sủa, chủ yếu dựa
vào phía bên phải. Cái lợi của cách dùng binh này là được lợi thế địa hình
hỗ trợ.
- Phần thượng lưu mưa lớn tất nước sông sẽ dâng lên, nhất định không
được vượt sông, phải chờ khi nước rút.
- Hành quân qua những vùng như “Thiên giản” là khe suối hiểm trở,
“Thiên tỉnh” là nơi vách cao vây bộc, “Thiên lao” là nơi 3 mặt bị vây vào
dễ ra khó, “Thiên hãm” là nơi đất thấp lầy lội khó vận động, “Thiên khích”
là nơi hẻm núi khe hở. Khi gặp 5 loại địa hình đó tất phải gấp rút chuyển đi,
không nên đến gần, để cho địch ở gần nơi đó, ta nên hướng mặt về phía địa
hình ấy mà cho địch xoay lưng vào đó.
- Hành quân qua những nơi mà hai bên sườn có nhiều chỗ hiểm trở, ao hồ
