Tôn Vũ
Tôn tử binh pháp
Thiên Thứ nhất
Kế Sách
Tôn tử nói: Chiến tranh là đại sự
của quốc gia, quan hệ tới việc sống chết của nhân dân, sự mất còn của nhà
nước, không thể không khảo sát nghiên cứu cho thật kỹ. Cho nên, phải dựa
vào năm mặt sau đây mà phân tích, nghiên cứu, so sánh các điều kiện tốt
xấu giữa hai bên đối địch, để tìm hiểu tình thế thắng bại trong chiến tranh:
Một là Đạo, hai là Thiên, ba là Địa, bốn là Tướng, năm là Pháp. Đạo là chỉ
việc chính trị, đạo nghĩa, phải làm cho nguyện vọng của dân chúng và vua
nhất trí với nhau, đồng tâm đồng đức. Có như vậy, trong chiến tranh mới có
thể bảo nhân dân vì vua mà chết, vì vua mà sống, không sợ hiểm nguy.
Thiên là thiên thời, nói về ngày đêm, trời râm trời nắng, trời lạnh trời nóng,
tức tình trạng về khí hậu thời tiết. Địa là địa lợi, nói về đường sá xa gần, địa
thế hiểm yếu hay bằng phẳng, khu vực tác chiến rộng hẹp, địa hình phải
chăng có lợi cho tiến công, phòng thủ, tiến tới, thối lui. Tướng là tướng
