CHƯƠNG XIV
TÔN VŨ LUYỆN RÈN – NGŨ VIÊN BẮT CHƯỚC
Để được ngắm trăng, nghe sóng Tôn Vũ đã nghỉ lại một đêm ở đảo Tây
Sơn. Đêm ấy trời trong sáng, hồ lặng hoa thơm, lẽ ra Tôn Vũ phải vui vẻ
trong lòng mới phải. Cớ sao lại âm thầm lặng lẽ đến mức phải rơi nước
mắt? Thì ra mọi sự vật trên đời, cái gì cũng có hai mặt của nó, buồn với vui
cũng là hai cảnh hay đi liền nhau, như một đôi anh chị em dựa vào nhau
giúp đỡ nhau. Ánh trăng cũng không ngoại lệ, đến ngày thì tròn, tròn thì
sáng hơn, nhất là vào tiết Trung Thu. Trời cao mây lành, bầu trời trong như
lọc, một vầng trăng lớn như chiếc ô lửng lơ treo ở trên đầu. Ánh trăng dịu
dàng, như dòng nước chảy, dội xuống nhân gian, giữa trời đất là một
khoảng không trong sáng và tinh khiết. Con người được ánh trăng bao phủ,
nào là ngẩng mặt lên mà ngắm nghía, nào là chắp tay khẩn cầu, nào viết
phú làm thơ, nào tế trời lễ đất… Ai cũng thấy lòng thanh thản và khoan
khoái, bởi vì bầu trời xanh này, mảnh trăng tròn kia và ánh sáng nhạt nhoà
ấy, lại có mối tương quan rất chặt chẽ với xã hội, với gia đình, với con
người và vận mệnh với niềm ước mong và sở nguyện của con người… Nó
là biểu hiện của sự bình yên, trong sạch và sáng sủa, là tượng trưng cho sự
sum họp, là niềm trông cậy ở tương lai. Tuy nhiên, vào giữa lúc trăng tròn
hoa nở thế này, những người biết nhìn xa thấy rộng thường có riêng một
nỗi cảm hoài, bởi trăng tròn rồi sẽ khuyết, hoa nở đây, nhưng liệu thắm
được mấy ngày? Người ta cứ mong sao cho trăng tròn mãi, hoa cũng nở
mãi không tàn, nhưng đó chỉ là những nghĩ viển vông khờ khạo trái qui luật
tự nhiên. Khi điều mong muốn ấy không thành, có không biết bao nhiêu
người đã vì thế mà oán giận cuộc đời ganh ghét với thế tục, oán trời không
công, trách đất không bằng, trách phận mình hẩm hiu, sự đời sao há chẳng
được như vầng trăng kia giữa bầu trời, tròn như thế, sáng trong như thế?
Tôn Vũ lúc này cũng thế. Nước Tề với nước Ngô đất đai phong cảnh không
giống nhau, tập tục con người cũng khác, nhưng vầng trăng trên trời kia
