Tuy nhiên, tướng lĩnh giữ thành là Phàn Hán Niên lại là người tâm phúc
của Cộng công một tên, ngoan cố trung với vua bằng cái đầu rỗng tuếch,
cho nên tất sẽ leo dây mà lên thành, nếu không làm sao lại có chuyện sáu
mươi người ngã xuống chân thành thê thảm như thế? Cũng phải thôi, ác giả
ác báo, có người đã nhân lúc lộn xộn, bắn lén Phàn Hán Niên chết ngay tại
chỗ, rồi mở toang cổng thành, quân Tề vào thành như nước, vỡ bờ, ào ào
lao xuống, sục sôi dâng tràn.
Điền Thư vừa là một vị tướng dày dạn trên sa trường, lại như một thợ
săn lão luyện nơi rừng núi, đương nhiên sẽ không quên mục đích bao vây
trong rừng là để bắt được muông thú, lần này đánh nước Cử, hạ thành Kỷ
Chướng, cũng là nhằm mục đích bắt sống Cộng công, cho nên một việc hệ
trọng nhất của quân Tề sau khi đến được Kỷ Chướng, tức là bao vây thật
chặt thành ấp lại, đánh để Cộng công trốn mất. Tất cả những việc đó đúng
là Cử Cộng công không biết tí gì, cho nên việc ông ta mở cổng thành phía
tây trốn đi, lại chính là cử chỉ đút đầu vào rọ.
Tấn bi kịch của Cử Cộng công, nói với người ta một điều rất rõ ràng
rằng, một con người chỉ khi nào mang lợi trừ ác cho thiên hạ, thì mới được
dân chúng ủng hộ; ngược lại, bất kể là quyền thế lớn đến đâu, kể cả vua
một nước nắm trong tay quyền sinh quyền sát mà dám đùa giỡn với lịch sử,
thì tất sẽ bị lịch sử trừng phạt nặng nề. Đúng như đời sau có một học giả đã
nói: “Kẻ đắc đạo được nhiều người giúp đỡ; kẻ thất đạo thì không ai giúp
đỡ” và “làm nhiều điều bất nghĩa ức là tự sát”.
Tháng tám giữa mùa thu, trời cao mây nhạt, chim nhạn bay về phương
nam, thế mà đoàn quân đi đánh nước Cử do Điền Thư chỉ huy thắng trận về
triều, lại đi ngược lại hướng của bầy chim nhạn, giống như dòng nước đang
cuồn cuộn chảy kia, nhởn nhơ chảy về phương bắc. Chiều hướng tuy là
ngược nhau, nhưng cả hai đều đi về cố hương của mình, đi về nơi ấm áp.
Dọc đường đi, núi xanh đứng chờ để đưa tiễn, nước bạc hoà theo tiếng ca,
sóng thông rì rào reo vui, đỉnh núi như choàng áo mới, gió thu thổi tạt bên
tà, mưa thu lác đác trên áo giáp, lá đỏ đùa trên khuôn mặt trai, hoa vàng
đung đưa trong gió, muông thú tung tăng reo mừng, chim chóc trong rừng
