thuần phục được ngựa hoang. Đây là bước phát triển vĩ đại trong lịch sử
nhân loại, sớm hơn nhiều và quan trọng hơn nhiều so với bốn phát mình
lớn của Trung Quốc. Không có ngựa, cuộc sống của nhân loại cổ đại khó
khăn không thể tưởng tượng, so với bây giờ thiếu xe hơi, xe hỏa, xe tăng
thảm thương hơn nhiều. Do vậy, không thể đánh giá hết sự cống hiến của
dân tộc du mục đối với nhân loại.
Trần Trận vui vẻ ngắt lời: Mình đồng ý với quan điểm của cậu. Người thảo
nguyên thuần phục ngựa hoang khó hơn nhiều so với nông dân thời viễn cổ
thuần hóa lúa nước. Chỉ ít lúa nước không biết chạy, không biết đá hậu,
không biết đá vỡ đầu, đá chết, kéo lê đến chết người ta. Thuần hóa thực vật
hoang dã về cơ bản là lao độg trong hòa bình, còn thuần hóa ngựa hoang,
bò hoang là cuộc chiến đổ máu, đổ mồ hôi. Đến nay, dân tộc nông canh
vẫn đang hưởng dụng những thành quả vĩ đại của dân tộc du mục.
Dương Khắc nói: Dân tộc du mục quả đáng nể. Họ đã dám chiến đấu, lại
biết lao động và học tập. Trình độ văn minh của dân tộc du mục tuy không
cao bằng dân tộc nông canh, nhưng một khi có điều kiện, họ đuổi kịp và
vượt dân tộc nông canh bằng tốc độ phi mã. Các đế vương như Hốt Tất
Liệt, Khang Hy, Càn Long học tập và nắm văn hóa Hán sâu sắc hơn nhiều
so với đại đa số các hoàng đế Hán tộc, công lao và hành trạng cũng lớn
hơn, đáng tiếc là họ học văn hóa Hán cổ đjai, nếu như họ học văn hóa cổ La
Mã, cổ Hy Lạp hoặc văn hóa phương Tây cận đại, thì đáng nể hơn nhiều.
Trần Trận thở dài: Thực ra các dân tộc tiên tiến nhất thế giơi hiện nay, phần
lớn là hậu duệ của các dân tộc du mục. Cho đến bây giờ họ vẫn giữ những
phong thục tập quán của dân tộc du mục nguyên thủy như uống sữa bò, ăn
bơ, dệt áo len, trải thảm, nuôi chó, đấu bò, đua ngựa, thi đấu thể dục, yêu tự
do, bầu cử dân chủ, tôn trọng phụ nữ v...v... Tính cách dũng cảm, thiện
chiến, ngoan cường, tiến thủ, không những được họ kế thừa mà còn phát
huy mạnh mẽ. Người ta có câu ba tuổi là lớn, bảy tuổi là đã già, với dân
tộc cũng vậy. Du mục nguyên thủy là thủa ấu thơ của dân tộc phương Tây.
Chúng ta giờ đây nhìn du mục nguyên thủy cũng là nhìn tuổi thơ lên ba và
lên bảy của các dân tộc phương Tây, nếu như học thêm bài học này, càng
hiểu sâu sắc hơn vì sao phương Tây ngồi lên đầu chúng ta. Kỹ thuật tiên