giáp sĩ nước Việt nuốt chửng Ngô", "Sở tuy ba hộ, nhưng diệt Tần chính là
Sở"… nay không còn nữa. Môi trường nông canh lâu dài cộng với Nho
giáo, đã "nhũn hoá" miền nam Trung Quốc không thảo nguyên.
*
Trần Trận tiếp tục nói: Triều Tống là thời kỳ tính cách quốc dân Hán tộc có
sự chuyển biến về chất. Ngoại trừ tích luỹ rất nhiều nhân tố bất lợi, sự
chuyển biến về tính cách đối với Hán tộc triều Tống, có hai tác dụng quan
trọng và đặc thù:
Trước hết, Bắc Tống không còn sức thu hồi thảo nguyên vốn có từ Hán
Đường. Gọi là Đại Tống, nhưng cương thổ không bằng một nửa thời Hán
Đường. Phía bắc bao gồm nước Liêu Khiết Đan khuôn viên vạn dặm gồm
miền bắc Hoa bắc và thảo nguyên Mông Cổ. Phía tây là Đảng Hạng Tây Hạ
dũng mãnh và Khương tộc Thổ Phiên. Phía tây nam là nước Đại Lý của
dân tộc Bạch. Cục diện đó dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Vốn là từ Viêm
Hoàng tới Hán Đường, Hoa Hạ có khu chăn nuôi gồm thảo nguyên lớn Bắc
bộ và Tây bắc hoàn toàn có khả năng tạo máu với tính cách mạnh mẽ. Thảo
nguyên rộng lớn trong lịch sử đã đàp tạo cho dân tộc Hoa Hạ biết bao quân
hùng tướng mạnh và những đế vương kiệt xuất. Xưa có câu: "Quan Tây sản
sinh ra tướng võ, Quan Đông sản sinh tướng văn". "Lương Châu quan võ,
phong thổ binh nhung" (Tống sử. Lý Cương truyện). Lại nói: "Tự cổ trung
hưng tự tây bắc, nhưng chiếm cứ trung nguyên thì phải đông nam". Thời
Hán Đường, các đế vương hùng tài đại lược sở dĩ tha hồ kinh doanh tây
vực, nắm chắc thảo nguyên tây bắc, vì hiểu sâu sắc nơi đây bảo vệ cái gốc
nền văn minh Trung Hoa, còn tinh thần và tính cách du mục là xương sống
của Trung Hoa. Thời kỳ Hán Đường, hạ tầng cơ sở bán nông bán mục (nửa
trồng trọt nửa chăn nuôi) duy trì mạng sống của tính cách nửa sói nửa cừu
của dân tộc Hoa Hạ. Triều Tống bất lực không thể thu hồi thảo nguyên tây
bắc - mạng sống của dân tộc Hoa Hạ, đã ảnh hưởng chí mạng tới sự chuyển
biến tính cách cuối cùng của dân tộc Hán.
Thứ đến, sự thịnh hành của "lý học" triều Tống. Do Hoa Hạ triều Tống chỉ
còn quốc thổ thuần nông canh, cây đại thụ Nho giáo Trung Quốc bị mảnh
