TRĂNG HUYẾT - Trang 531

Chờ tiếng hoan hô tưng bừng của dân chúng lắng xuống một nhịp, Trần
VănKim chuyển đến Bảo Đại lời của Hồ Chí Minh mời công dân Vĩnh
Thụy ra bắc làm cố vấn tối cao cho chính phủ. Khi nghe Kim dặn dò chuẩn
bị ngày đi Hà Nội để ở bên cạnh chính quyền mới, Cựu Hoàng cảm thấy
cay cay nơi góc mắt và khắp người lâng lâng một nỗi niềm khó tả. Cuộc
đời ông sắp đi vào một khúc quặt mới, và xem ra đoạn đời trước mặt, bên
kia ngả rẽ đó, cũng chẳng có chút nào chủ động, tuy ông vừa thực hiện
nghĩa cử quan trọng bậc nhất và đầu tiên trong đời làm vua. Đó là đặt
quyền lợi của bản thân và hoàng triều phong kiến dưới quyền lợi của dân
tộc đang thời sục sôi cách mạng. Nhưng, thay vì chính thức gởi lời mời đến
ông bằng văn bản, vị chủ tịch tự phong ngoài Hà Nội kia chỉ chuyển đến
ông một lời mời qua miệng viên phụ tá trưởng phái đoàn. Trần VănKim lại
không để cho ông kịp trả lời, cũng không mất thời gian trình bày với ông
chủ trương đường lối của chính phủ Việt Minh. Anh ta chỉ tự động ấn định
ngày đưa ông lên đường. Bỗng dưng Cựu Hoàng mỉm cười buồn bã khi
mường tượng mình trong khúc quặït mới ấy: lại đóng vai trò nghi lễ và đem
bản thân làm yếu tố chứng minh tính chính thống của một chế độ!
Bảo Đại đưa mắt hiền lành nhìn xuống những “công dân cựu thần dân”
đang đứng vẫy cờ và hô khẩu hiệu trên bãi cỏ giữa Kỳ đài và Ngọ môn. Rồi
ông liếc thật nhanh viên cựu quan ngự tiền họ Phạm lúc này đang hít mạnh,
ưỡn ngực và không còn nhìn ông bằng ánh mắt tôn kính. Cựu Hoàng nhìn
lên trời và chợt bâng khuâng tiếc nuối giấc mộng điền viên chốn đồn điền
trà Blao. Ông nén tiếng thở dài khi nghĩ rằng kinh kỳ Hà Nội ba mươi sáu
phố phường kia rồi cũng chẳng khác gì Cố đô Huế. Mọi con đường là
những lằn ngang vệt dọc đan ô thành một bàn cờ, cờ tây hay cờ ta cũng thế
thôi, vì loanh quanh trên đó ông chỉ là quân cờ. Dù quốc chủ hay cố vấn, dù
thông minh nhạy cảm và vô hại tới bao nhiêu đi nữa, cũng mang thân phận
một quân cờ, bị tay người đặt lên hay đẩy tới, để sống cho hết một đời thụ
động.