Tải Ebook miễn phí tại: Chiasemoi.com
Dẫn đầu phong trào chính là vị mục sư vượt ra khỏi khuôn khổ nhà thờ, người viết tiểu luận và triết gia-thi sĩ Ralph
Waldo
Emerson. Một hình tượng tiêu biểu khác là Henry David Thoreau, nhà nghiên cứu vạn vật học đầy nhiệt huyết, người
viết tiểu luận, người ủng hộ chủ nghĩa cải cách và phong trào kháng cự dân sự. Cả hai người này đều viết những bài
hùng biện về xã hội, văn hóa và thân phận con người.
Thoreau tin rằng khi già đi, ta sẽ rơi vào cảnh sống theo thói quen một cách vô thức. Mải lo chuyện vặt vãnh hàng
ngày, ta sẽ mất đi niềm vui sống. Ông viết, có khối người sống một cuộc đời âm thầm chất chứa sự tuyệt vọng. Hơn
150 năm trước, Thoreau cho rằng điều này xảy ra là do những cuộc ganh đua và chủ nghĩa vật chất:
Đa số mọi người sẽ cảm thấy bị xúc phạm nếu ta thuê họ ném một viên đá qua khỏi bức tường trước mặt, rồi lại sang
bên kia ném nó ngược lại, chỉ vậy thôi họ sẽ được trả công. Nhưng thật ra công việc của nhiều người đang làm chẳng
khác gì mấy.
Con người lao động một cách sai lầm. Phần tốt đẹp của họ sẽ chóng bị vùi lấp dưới mặt đất trồng trộn phân bón. Như
thể số phận an bài, vốn vẫn được xem là nhu cầu, họ có công ăn việc làm, như trong một quyển sách cổ có nói, con
người chôn kho báu xuống đất, để rồi nó sẽ sớm bị sâu bọ phá hoại, và bị lũ trộm vào ăn cắp hết. Đây là cuộc đời của
những kẻ ngốc, bởi họ chỉ phát hiện ra khi sự đã rồi.
Thoreau muốn tránh cạm bẫy này. Vì vậy ông đã trốn đến Walden Pond sống trong 2 năm để “sống sâu sắc và hấp thụ
những gì tinh túy nhất của cuộc sống.”
“Tôi vào rừng vì tôi muốn sống tự do,” ông viết, “để đối diện với cốt lõi cuộc sống và xem mình có rút ra được bài học
nào không, và để ngăn ngừa trường hợp đến lúc chết mới nhận ra mình chưa thật sự sống.”
Đương nhiên, biến mất vào rừng không thiết thực mấy cho chúng ta. Thậm chí, nhiều người sẽ nói rằng như thế là
trốn tránh vấn đề chứ không phải đối mặt. Nhưng Thoreau tin rằng sự bình yên và thanh thản chỉ có thể được tìm
thấy khi con người tiếp xúc với thiên nhiên, nơi họ khám phá ra sự hài hòa và chân lý hiện hữu. Với những người theo
thuyết tiên nghiệm, thiên nhiên chính là chìa khóa đưa ta đến tri thức tâm linh. Nó mang đến sự yên tĩnh để ta suy
ngẫm về cách sử dụng thời gian của mình. Nó tĩnh lặng để ta nghe được thứ mà Thoreau gọi là “nhịp đập khác”. Ông
cảnh báo ta rằng, đừng sống ngu muội như bao người khác, hãy sống theo luật của vạn vật. Điều đó có nghĩa là học hỏi
từ kinh nghiệm cổ xưa, tôn kính tri thức và đi theo tiếng gọi của nó.
Thoreau cho rằng một cuộc sống thành công được xây dựng trên sự giản đơn, độc lập, lòng cao thượng và công việc ý
nghĩa. Đọc những bài ông viết sẽ đánh thức những điều bên trong ta đang bị xã hội hiện đại kìm nén. Thoreau khuyên
ta hãy tự xem lại bản thân, dũng cảm suy nghĩ về cuộc sống và dám hỏi, “Ta nên sống như thế nào?”
Anh bạn John của tôi – và những người đang mang nỗi niềm tương tự – có thể tìm được lối ra khi đáp lại lời kêu gọi
đổi mới bản thân của ông. Thoreau nhắc ta rằng được làm người là một đặc ân. Chúng ta có cả thế giới để tận hưởng
và khám phá, nếu ta chịu mở mắt đón nhận.
Nhiều người sẽ nói thuyết tiên nghiệm chỉ dành cho những kẻ mơ mộng. Và rõ ràng ở đây ta thấy được phần nào sự lý
tưởng hóa. Nhưng họ còn là người ghi lại biên niên sử về tâm hồn con người. Họ khuyên ta hãy quên đi những thứ
